Wat genade (niet) is

Deze week schrijf ik verder over waar ik de vorige keer was gebleven. Schrik niet, het wordt niet meteen weer een hele serie. Een hele tijd terug schreef ik al eens een blog over de ondeelbaarheid van genade. Vandaag wil ik het hebben over het genade nu ten diepste wel en ook niet is. Ik put daarbij wederom uit de preken van onze voorganger Marco de Best. Voor de liefhebber: deze zijn te hier te vinden (zoek op Zwolle, NGK II, 6 sep).

Allereerst

In de dienst van 6 september sprak mij de tekst uit Efeziërs 2 aan. Op de begrafenis van maandag 7 september (zie vorige blog) stond dezelfde tekst centraal in de overdenking. Op dinsdag 8 september kwam de tekst tijdens de vergadering van het pastorale team wederom naar voren. De één zal zeggen toeval, de ander zal zeggen dit iets is waar je wat mee moet. Zo voelt dat ook voor mij en daarom dus ook deze blog :-)

De afbeelding, afkomstig van www.dagelijksebroodkruimels.nl (tip), vond ik goed passen bij deze blog: wat is genade wel en niet. Een lange blog omdat ik rijkelijk met Bijbelteksten strooi. Laat je er niet door ontmoedigen. De boodschap is mooi!

Genade

Als je denkt aan genade, denk je misschien zelf ook aan de volgende betekenis: iets ontvangen dat je niet hebt verdiend. De Van Dale verwoordt het zo:

1. goedheid van God
2. vergevensgezindheid van overwinnaars, rechters enz.

Je kan ook denken aan vrijspraak, gratie of vergeving. Maar de vraag is of we hiermee het begrip genade in voldoende breedte, hoogte en diepte vatten. Marco bracht in dat genade in de eerste plaats geen vergeving is.

Genade ≠ vergeving

In de definitie van de Van Dale komt onder 2 duidelijk het woord vergeving naar voren. Toch is genade niet gelijk aan vergeving. Huh? Lees maar eens in Lucas 2:39-40 (NBV):

39 Toen ze alles overeenkomstig de wet van de Heer hadden gedaan, keerden ze terug naar Galilea, naar hun woonplaats Nazaret. 40 Het kind groeide op, werd sterk en was begiftigd met wijsheid; Gods genade rustte op hem.

Het kind is hier Jezus (voor de duidelijkheid). Omdat Jezus zonder zonde was, en dus geen vergeving nodig had, kán de genade van God niet op hem rusten wanneer deze gelijk staat aan vergeving (alleen).

Genade ≠ vrijspraak

De Van Dale legt onder de 2 ook de link met rechtspraak. Rechters zijn bij machte iemand te veroordelen of vrij te spreken. Toch is genade niet gelijk aan vrijspraak. Huh? Lees maar eens Romeinen 5:21 (NBV):

21 Zoals de zonde heeft geheerst en tot de dood heeft geleid, zo moest door de vrijspraak de genade heersen en tot het eeuwige leven leiden, dankzij Jezus Christus, onze Heer.

De zonde leidde dus tot de dood. Toen kwam er de vrijspraak met als gevolg de genade. De genade ging dus heersen ná de vrijspraak. De vrijspraak maakt dat er geen aanklacht meer tegen ons is en dat geeft ruimte voor de nieuwe koning in ons leven: God, en zijn genade. We krijgen, zogezegd, een plek in de hemelse gewesten (al klinkt dat nogal abstract :).

Groeien in genade

Genade is dus zoveel meer dan alleen vergeving en vrijspraak. Dat waren de voorwaarden om te mogen delen in de genade van God. Nadat we zijn vergeven en vrijgesproken, kan de genade gaan heersen in ons leven. En daarin moeten we groeien zoals verwoord staat in 2 Petrus 3: 17-18 (NBV):

17 Geliefde broeders en zusters, u weet van tevoren wat er gaat komen. Wees daarom op uw hoede en laat u niet meeslepen op de dwaalwegen van wettelozen. Laat uw standvastigheid niet varen, 18 maar groei in de genade en in de kennis van onze Heer en redder Jezus Christus. Hem komt de eer toe, nu en in eeuwigheid. Amen.

Die immense genade van God: daartoe hebben we nu toegang gekregen. We lezen dat in Hebreeën 4: 16, Romeinen 5:2 (NBV):

16 Laten we dus zonder schroom naderen tot de troon van de Genadige, waar we telkens als we hulp nodig hebben barmhartigheid en genade vinden.

2 Dankzij hem hebben we door het geloof toegang gekregen tot Gods genade, die ons fundament is, en in de hoop te mogen delen in zijn luister prijzen we ons gelukkig.

Sleutels tot genade

Om in de eerdere metafoor te blijven, het magazijn van Ikea als voorstelling van de oneindige hoeveelheid genade die God voor ons heeft ‘klaarliggen’: daartoe hebben we nu de sleutels gekregen. En welke sleutels zijn dat dan? Allereerst is dat het geloof dat God inderdaad zijn genade in overvloed wil geven. De eerder genoemde tekst uit Efeziërs 2 (NBV):

8 Door zijn genade bent u nu immers gered, dankzij uw geloof. Maar dat dankt u niet aan uzelf; het is een geschenk van God 9 en geen gevolg van uw daden, dus niemand kan zich erop laten voorstaan.

Groot van hem denken, veel van hem verwachten. Daarbij niet twijfelen. Dat is ook waar Jakobus ons toe oproept in zijn brief (Jakobus 1, NBV):

5 Komt een van u wijsheid tekort? Vraag God erom en hij, die aan iedereen geeft, zonder voorbehoud en zonder verwijt, zal u wijsheid geven. 6 Vraag vol vertrouwen, zonder enige twijfel. Wie twijfelt is als een golf in zee, die door de wind heen en weer wordt bewogen. 7-8 Wie zo aarzelend en onberekenbaar is bij alles wat hij doet, moet niet denken dat hij iets van de Heer zal krijgen.

Sleutel 1: Geloven dat Gods genade er is, dat hij het wil uitdelen en dat het ook genoeg zal zijn.

De tweede sleutel in de toegang naar Gods genade is het gebed. We moeten, in het geloof (sleutel 1) er God wel om vragen. Dezelfde Jakobus zegt in Jakobus 4 (NBV):

2 U verlangt naar iets, maar krijgt het niet. U bent jaloers en moordlustig, maar bereikt uw doel niet. U bekvecht en twist met elkaar. U krijgt niets omdat u niet bidt.

U krijgt niets omdat u niet bidt. Nogal elementair. In Lucas 11: 9-10 (NBV) zegt Jezus:

9 Daarom zeg ik jullie: vraag en er zal je gegeven worden, zoek en je zult vinden, klop en er zal voor je worden opengedaan. 10 Want wie vraagt ontvangt, en wie zoekt vindt, en voor wie klopt zal worden opengedaan.

Als we er niet om vragen blijft het op de schappen liggen. Al dozen met genade waar we nooit om gevraagd hebben. In 1 Tessalonicenzen 5 lezen we deze oproep ook. Bid!

Sleutel 2: Tot God bidden om deze genade. Of hij het in overvloed wil uitdelen.

De derde sleutel heeft te maken met de Heilige Geest. Hij zal ons, eerbiedig gezegd, rondleiden in de genade. Om zo God en Jezus beter te leren kennen. De genade te leren kennen, te ontdekken, beter te begrijpen en er in te groeien.  Om bijvoorbeeld te kunnen bevatten dat God liefde ís, zoals we dat lezen in 1 Johannes 4 (NBV):

8 Wie niet liefheeft kent God niet, want God is liefde.

De Heilige Geest wil ons steeds meer van God, van Jezus en van zijn genade laten zien. Hij woont in ons vanaf het moment dat we tot geloof kwamen, maar hij moet wel de ruimte krijgen in ons leven. Laten we de Heilige Geest niet bedroeven, zoals staat in Efeziërs 4:

30 Maak Gods heilige Geest niet bedroefd, want hij is het stempel waarmee u gemerkt bent voor de dag van de verlossing.

Hoe makkelijk is het om ons te vullen met allerlei andere zaken, zodat de Heilige Geest geen ruimte krijgt? Denk aan macht, status, carrière, geld of seks. Laten we ons in plaats daarvan laten rondleiden in de genade door ruimte te maken in onze agenda, in onze gedachten en in ons hart.

Sleutel 3: Ruimte maken voor het werk, en de invloed van Gods geest in ons leven. Hij woont immers al in ons.

In m’n vorige blog kan je iets lezen over wat genade dan is. Al is dat nog een ontdekkingstocht wanneer je de begrippen vergeving en vrijspraak niet als onderdeel van de genade zelf ziet. En van een sleutelbos weet je niet meteen welke past.

Tot slot

Er gaan twee belangrijke dingen gebeuren in dit proces: allereerst gaan we ontdekken hoe groot God is en daarvoor willen we hem aanbidden. Loven, eren en prijzen. Ten tweede gaan we onze identiteit meer en meer ontlenen aan deze genade. Wie ben je? Wat ben je waard? Wat wil je betekenen? Zoals Paulus het verwoordt in 1 Korintiërs 15 (NBV):

10 Alleen dankzij zijn genade ben ik wat ik ben. En zijn genade is bij mij niet zonder uitwerking gebleven. Integendeel, ik heb harder gezwoegd dan alle andere apostelen, niet op eigen kracht maar dankzij Gods genade.

De genade zal niet zonder uitwerking blijven. Daarmee voelt het alsof dit vers uit Efeziërs 2 tot vervulling komt:

7 Zo zal hij, in de eeuwen die komen, laten zien hoe overweldigend rijk zijn genade is, hoe goed hij voor ons is door Christus Jezus.

Ontvang. Genade.