Skip to main content

Eve (2)

| Dick Sluiter |
Dick reageert op de eerdere blog van Renco over de album cover van Eve. Hoe verhouden we ons als christenen tegenover bloot en naakt (there’s a difference)?

Renco vroeg een reactie bij zijn blog over de coverart van de band Emery bij het album Eve. Nou, hierbij. Ik ben er de eerste keer eigenlijk niets vermoedend aan voorbij gescrolled. Wel waargenomen, maar geen reactie ontlokkend kort samengevat. Ik was dan ook weer verbaasd door Renco’s reactie: moet dit nou? Maar zo erg was deze foto toch niet? Ben ik dan zo afgestompt? Of misschien wel verdorven? En maakt de christelijke context nou echt uit? Is dit alles toegestaan onder de noemer kunst?

Kunst

Ik ben een liefhebber van fotografie en musea. In mijn leven heb ik dan ook al veel naakt* gezien door middel van schilderijen en foto’s. Een van mijn eerst, bewuste, museumbezoeken aan het begin van mijn studententijd had nota bene een grote rol voor bloot en badkleding. In dit geval in de rol van kwetsbaarheid. Vanwege het auteursrecht is het moeilijk om voorbeelden te plaatsen: maar zoek op Rineke Dijkstra en strand en/of zwangere vrouwen en je krijgt een beeld. Prachtige voorbeelden van naakt. Maar zelfs bij een bezoek aan de Sixtijnse Kapel kun je niet ontkomen aan naakt.
En als filmliefhebber heb ik mijn portie naakt ook wel gehad. Afgelopen filmcollege reeks van Martin van Koolhoven (aanrader!) kwam als laatste aflevering het onderwerp erotica aan bod en behandelt dit onderwerp uitgebreid.

*In de BBC serie Ways of Seeing (1972) legt de bekende kunsthistoricus John Berger het verschil tussen bloot en naakt als volgt uit: “Bloot zijn is jezelf zijn; naakt zijn is bloot te worden gezien door anderen.”

BLOOT

In de Volkskrant stond een artikel over de tentoonstelling BLOOT – Het kwetsbare lichaam. Er was nogal wat controverse over het promotiemateriaal, waar je twee blote vrouwen ziet, waarbij bij een van de vrouwen nog een touwtje van de tampon zichtbaar is (een reclame van een tamponmerk Easy Period). De reacties varieerden van te intiem tot onsmakelijk. De museumdirectrice vatte de reacties als volgt samen: “bloot laten zien is niet beschaafd, een museum is beschaafd, dus een bloot hoort niet in een museum”. Verderop werd er naar aanleiding van een foto van een blote, wijdbeens gezeten peuter op het strand van Rineke Dijkstra (!) door bezoekers gepraat over de veranderende perceptie van bloot. Hun kinderen gingen bijvoorbeeld nog in hun blootje op het strand spelen, maar hun kleinkinderen doen dat niet. Veranderde fatsoensnormen of strengere censuur en vergevorderde betutteling? Zijn we verstandiger geworden? Preutser? Ingewikkelde vraagstukken blijkt maar weer eens.

Christendom en seks

Het christendom heeft altijd al veel moeite gehad met lichamelijkheid (en dus seks). In het neoplatoonse denken (Augustinus e.a.) dat een belangrijke invloed had op het vroege christendom zie je ook dat de strikte scheiding van lichaam en geest daarbij een grote rol speelde. De ‘zuivere’ geest krijgt veelal de voorkeur boven het (letterlijk en figuurlijk) verderfelijke lichaam.
Veel later zal Rene Descartes constateren: cogito ergo sum (ik denk dus ik ben). Het denkende ‘ik’ is boven elke twijfel verheven, de rest is bedrieglijk en is aan twijfel onderhevig.

Door deze achtergrond, en in Nederland in combinatie met een protestantse, calvinistische inslag en een mentaliteit als “doe maar normaal, dan doe je al gek genoeg”, hebben we, maar eigenlijk heel Noord Europa moeite blijven houden om ons te verhouden tot lichamelijkheid en seks. Noord-Europeanen worden vaak geassocieerd met koud en afstandelijk en afgezet tegen de ‘warme’ culturen in Zuid-Europa waar men veel lichamelijker is in de sociale contacten. Misschien zijn dit ook onbewuste redenen waarom velen moeite hebben met de evangelische uitingsvormen zoals handen in de lucht tijdens het zingen? Laat staan hoe je je als christen moet verhouden tot seks en haar alomvertegenwoordigde aanwezigheid vroeger maar helemaal anno nu.

Albumhoes

De hoes van Eve deed mij dus geen reactie ontlokken. Bij nader inzien had ik daar meerdere redenen voor.
Ik vond ten eerste de hoeveelheid bloot beschaafd. Uit de bijgevoegde podcast “(..)je ziet bij een gemiddelde bouwvakker nog meer (..)”.
Hier opvolgend: de context. De albumtitel en de beeltenis zijn enigszins logisch.
En tot slot mijn eigen persoonlijke achtergrond. Ik verhoud me ook niet helemaal onproblematisch tegenover lichamelijkheid, ook heb die tik van de christelijke molen meegekregen, maar ik ben in de loop der jaren hierin wel vrijer geworden. De confrontatie met andere (kunstzinnige) uitingsvormen hebben mij vertrouwd gemaakt met deze representaties. De een zal dit een hellende vlak noemen, maar ik voel me er fijner bij dan toen ik hier geen kennis van had.
De podcast wijdt mij er dan ook wat teveel tijd en tekst aan. Het is misschien een gewaagde keuze, maar zo spannend en controversieel is dit toch ook weer niet? Al moet ik natuurlijk wel rekening houden met de Amerikaanse context. Amerikanen zijn in de media in het algemeen een stuk preutser dan wij aan deze kant van de plas ( in Hollywood is bijvoorbeeld de Hays Code ooit van kracht geweest).

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Meer over Dick Sluiter

Dick is zo’n 35 jaar, getrouwd en vader van twee kinderen. Hij is zeer geïnteresseerd in alles wat met religie te maken heeft, van kunst tot wetenschap en van traditioneel tot postmodern.