Wie ligt er nog topless op het strand? In tijden van digitalisering staat onze privacy sterk onder druk. Dat staat los van eventueel toegenomen preutsheid. In de visie wordt eerst gesteld dat o.a. de overheid zelf ‘ intieme informatie als object van handel of manipulatie gebruikt’ en in de volgende zin is het diezelfde overheid die ‘burgers beschermt door hun persoonlijke levenssfeer te beschermen’. Ik denk dat er goede redenen zijn op dit punt niet teveel (meer) van de overheid te verwachten. Was het immers niet meermalen de overheid zelf die de persoonlijke levenssfeer schond van burgers? En de uitleg bij hoe de overheid burgers beschermt door de levenssfeer te beschermen is weinig overtuigend geformuleerd. En de ‘kans op datalekken’ als reden aandragen terughoudend te zijn als overheid in het verzamelen, bewaren en delen van persoonlijke gegevens is evenmin overtuigend, wat mij betreft. Je rijdt niet alleen niet door rood om een boete te voorkomen, mag ik aannemen. Temeer mag, wat mij betreft, de overheid nooit zo redeneren.

De ChristenUnie verwacht van ‘zowel overheidspartijen als marktpartijen’ dat zij ‘rekenschap geven van wat de inzet van digitale toepassingen doet met de samenleving in haar geheel’. In het licht van het essay van Februari is dat een even rake als slecht onderbouwde uitspraak. Want gaat het hier nu juist niet mis? Niemand geeft rekenschap over wat digitalisering doet met de samenleving in haar geheel; marktpartijen (zeker) niet, maar ook de overheid heeft hier geen pioniershouding wat mij betreft. En ik zou het toch veel eerder van de overheid verwachten dan de de marktpartijen. Iets met constitutionalisering? Als het gaat om online/digitale veiligheid geeft de ChristenUnie weinig garanties. Tja, garanderen lijkt me inderdaad wat ver gaan, maar hoe de overheid ‘haar verantwoordelijkheid’ dan wel moet nemen blijft onduidelijk. Temeer omdat veiligheid in het midden van de driehoek overheid, markt en samenleving wordt gelegd. Het is me wat goedkoop en pover zo.

Over de keerzijde van digitalisering ging het al eerder in deze reeks en ik verbaasde me dan ook erg over de nogal zwakke formulering dat er ‘ook aanwijzingen zijn dat digitalisering ongelijkheid in de praktijk juist vergroot’. Open je ogen, dit voltrekt zich voor onze ogen. De digivaardigen krijgen een steeds grotere voorsprong op de digibeten en het zou toch juist de overheid moeten zijn die deze ongelijkheid moet bestrijden. Ik begrijp dan ook niet dat de partij hier niet veel meer van leer trekt. En dan tot slot een ergernis over ‘de mens is geschapen als kroon op de schepping’. Zo’n ogenschijnlijk christelijk dogma. Enfin, verder ben ik het wel roerend eens met het standpunt dat ‘het leven niet optimaal behoeft te zijn’. En dat in dat opzicht er ook geen morele verplichting is om digitalisering in te zetten tot steeds verdergaande optimalisatie van de (zorg voor de) mens.

De volgende keer het slot van deze serie over digitalisering en dan gaat het over samenlevingsdoelen in tijden van digitalisering. Ik ben benieuwd of het een start van een antwoord biedt op de eerdere vraag: “…[hoe] de onzekerheid weg te nemen die ons al burgers bevangt doordat de democratische rechtstaat verandert. Welke kant willen we op? En hoe komen we daar?”