Irritant persoon

Naar aanleiding van een eerdere blog van Renco (die op zijn beurt weer Alain Verheij aanhaalde) en een reactie van een lezer, wil ik wat schrijven over geloven en handelen. Ook persoonlijk ben ik het handelen juist meer concreet gaan maken nadat ik een tijdje afstand van de kerk nam. Routine hindert soms de uitdaging. In het boek Mijn Heldere Afgrond van Christian Wiman haalt hij een citaat van Sint Franciscus aan: Ga heen en verspreid het evangelie met alle mogelijke middelen, indien noodzakelijk, gebruik woorden.

Daden en doen

Ook in de Nederlandse Taal kennen we uitdrukkingen hierover. Kijk eens naar de slogan van Feyenoord: Geen woorden, maar daden. Of vergelijkbaar: niet praten, maar doen; heel toepasselijk de slogan van 322 (Dutch) Squadron RAF, het oudste operationele squadron van Nederlandse Koninklijke Luchtmacht, opgericht in 1943, met vele Engelandvaarders in de gelederen. Over doen gesproken.. En nog een mooie: woorden onderwijzen, voorbeelden doen navolgen.

Wiman schrijft verder:

God ervaren –Hem vinden – betekent gewoonlijk niet dat we alle wereldse bezittingen afzweren en een klooster ingaan of ons kunnen geven aan een sociaal rechtvaardige zaak, of een of andere heilige kunst scheppen, of spontaan in tongen gaan spreken. Al te vaak is de opdracht waartoe we geroepen worden simpelweg vriendelijk te zijn tegen de irritantste persoon naast ons op kantoor of om de wang te strelen van de echtgenote voor wie we te lang afwezig zijn geweest, om genade de liefde te laten wekken uit onze, intense, zelfbesloten slaap.

Net als de geloofssprong van Kierkegaard (zie eerdere blogs), zal werkelijke geloofsbeleving pas tot uiting komen in een daad (of daden) en niet in woorden. Je kunt alles lezen, bestuderen en onderzoeken wat je wilt, maar voor het echte besef zul je het vooral toch moeten doen.

Expliciet

En natuurlijk wordt dit vanaf talloze preekstoelen elke zondag weer besproken, maar hierin ligt mijns inziens ook een ‘gevaar’. De oproep tot handelen zal toch vaak begrepen worden en geïnterpreteerd worden vanuit een christelijke context. En dat is logisch natuurlijk, omdat dit de plaats is waar je deze boodschap te horen krijgt. Dit handelen heeft dan meestal een directe connectie met de christelijke identiteit en word het liefst ook nog eens expliciet gemaakt. Hiermee bedoel ik dus activiteiten letterlijk of figuurlijk vanuit de kerk georganiseerd en/of hulp met een stichtelijke boodschap inbegrepen. Ik wil aan al deze prachtige initiatieven niets afdoen, maar ook buiten deze expliciete christelijke context is verschil maken minstens zo belangrijk.

Impliciet

Misschien is men onbekend of angstig voor het hoe en wat van dat handelen. Laten we dit impliciet handelen noemen. Je handelt namelijk zonder elke handeling letterlijk te benoemen als onderdeel van je christelijke identiteit. Je bent hierdoor in die zin niet onderscheidend ten opzichte van bijvoorbeeld een niet-gelovige, maar ook behulpzame buurman/-vrouw. Maar zoals het citaat van Wiman hierboven zo mooi illustreert, juist in dit alledaagse handelen ben je navolger van Jezus. Hoe moeilijk is het wel niet, om op kantoor, ontdaan van elk religieuze kadering en controle, juist dan vriendelijk zijn tegen je meest irritante collega.

Dit impliciete handelen maakt je ook nederig en opmerkzaam, omdat je niet prat gaat op morele superioriteit vanuit een religieuze achtergrond, maar ‘gewoon’ goed doet. Je bent een doorgeefluik, zoals zoveel mensen een doorgeefluik zijn (maar niet dezelfde achtergrond hebben). Het impliciete karakter zit dan ook in je motivatie en fundament waarop je dit handelen baseert. Je doet dit alles vanuit de liefde van en voor Jezus; je normen en waarden gebouwd op een christelijk fundament, die zodoende concreet wordt.

Dit goed doen is dan geen doel, maar een middel geworden. Je bent een middel geworden, in je handelen, om Jezus te laten zien.

Geen expliciete woorden dus, maar impliciete daden!