Gevoelens onderscheiden

Een nieuwe, tweede selectie berichten van Nikolaas Sintobin, afkomstig van zijn persoonlijke blog.

Renco deelt vandaag een tiental citaten van de Vlaamse Jezuïet Nikolaas Sintobin over het onderscheiden van, en omgaan met gevoelens.

10 juni 2022 | Renco Schoemaker | Nadenken

Dit jaar opende ik met deze blog over ‘Help, het gaat niet goed met mij!’ – een reeks van berichten van Nikolaas Sintobin. Dit omdat het niet echt lekker ging de afgelopen 2 jaren, maar daarover schreef ik recent al. Nog steeds ontvang ik steevast om 08:00 ’s morgens een notificatie van de blog van Nikolaas Sintobin en daar kwam opnieuw een (tiendelige) serie berichtjes voorbij, ditmaal over gevoelens: Tien tips om te leren uit je gevoelens. Daar moest ik ook veel mee bezig en dat zal dan ook de reden zijn dat het mij aansprak. Daarom vandaag opnieuw aandacht voor de ‘ignatiaanse spiritualiteit’.

Inschrijven krachtvoer nieuwsbrief (5-6x per jaar)

Inschrijven nieuwsbrief

Onderscheidingskunst van Ignatius

In zijn boekje ‘Leven met Ignatius’ (2015) interpreteert Sintobin bekering niet als een moeizaam gevecht met de eigen identiteit, maar als ‘het herschikken van de reeds aanwezige bouwstenen van de persoonlijkheid, met als doel: meer leven en liefde’. En als je bij het slapen gaan terugkijkt op wat die dag goed ging en minder goed (het levensgebed), dan dank je voor het eerste en zeg je ‘sorry’ voor het laatste.

Ignatiaanse spiritualiteit wortelt in vreugde en staat daardoor, zegt de internetpastor, per definitie dicht bij de mens. Ga doen wat je vreugde brengt, dan kom je God op het spoor, is zijn adagium. Dan moet het wel gaan om vreugde die blijvend is, preciseert Sintobin, dus niet om roddelen of zoiets. Roddelen mag op het moment zelf leuk en aardig zijn, wie ’s avonds voor de spiegel staat, voelt zich droef.

Bovenstaande komt uit een interview in Trouw uit 2017. En niet onbelangrijk: je kan de blog van Nikolaas hier vinden en je abonneren.

Gevoelens onderscheiden

Soorten gevoelens

Neem je gevoelens ernstig. Veel mensen vegen zomaar hun gevoelens van tafel als het wat spannend wordt. Als het gaat over belangrijke aangelegenheden lijkt alleen de ratio betrouwbaar. Ten onrechte. Ook dan blijft het hart een belangrijke informatiebron voor je diepste verlangen. Besteed hierbij niet enkel aandacht aan sterke gevoelsbewegingen. Die zijn uitzonderlijk. Vaak blijken subtiele, soms nauwelijks merkbare gevoelens uiteindelijk belangrijker. Je leven is er namelijk vol van. Zij kunnen je helpen om scherper te zien wat je dag in dag uit gelukkig dan wel ongelukkig maakt.
Bij de ignatiaanse onderscheiding gaat het over gevoelens die zich spontaan aandienen in het leven van een mens. Niet over kunstmatig opgewekte gevoelens of over kickervaringen. Het gaat over de diepere laag van de gevoelens, eerder dan over de oppervlakkige, voortdurend veranderende gevoelens die weinig of geen spoor nalaten. Het is vooral in de diepere affectieve bedding van het hart dat je Gods stem op het spoor kunt komen.
Geef vooral aandacht aan positieve gevoelens zoals vreugde, rust, gedragenheid, vertrouwen, openheid, hoop enzovoort. Spontaan richt een mens zich vaak op wat pijn doet of onaangenaam is. Maar positieve gevoelens, Ignatius spreekt van troost, verwijzen meestal naar waar je vaste grond onder de voeten hebt. Het is belangrijker te weten waartoe je wel dan waartoe je niet wordt uitgenodigd. God heeft de mens geschapen om vreugdevol te zijn. Je meer bewust worden van de, vaak heel bescheiden, bronnen van vreugde in je leven brengt je bij je ware zelf. Het opent toekomst.
Verdring je negatieve gevoelens niet. Ook al lijken die in onze voel-je-goed-cultuur geen plaats te hebben. Gevoelens van haat, droefheid, irritatie, boosheid, leegte… zijn op zich niet goed of slecht. Ze bestaan gewoon. De vraag is hoe je ermee omgaat. Merk ze op en probeer te achterhalen waar ze vandaan komen. Ze wijzen vaak naar een doodlopend spoor. Het is belangrijk dit vast te stellen om er vervolgens je conclusies uit te trekken. Voed die negatieve gevoelens niet. Blijf er niet in hangen.

“Doe wat je vreugde brengt, dan kom je God op het spoor”

Onderscheid in gevoelens

Soms neemt het kwaad de vorm aan van de engel van het licht. Anders gezegd, niet alle aangename gevoelens komen van God. Stel, je hebt een belangrijke taak af te werken. Maar je hebt er helemaal geen zin in. Computerspelletjes zeggen je gewoonlijk niets. Nu vind je er plots het grootste plezier in: ze brengen je tot rust, geven je een goed humeur… urenlang. En intussen tikt de klok verder en werk je niet aan wat je eigenlijk moet doen. Dat ‘valse’ goede gevoel zal uiteraard plotsklaps omslaan in een heel slecht gevoel. ‘De duivel herken je aan zijn staart.’ Een tip van Ignatius hierbij: enkel de goede Geest van God kan duurzame innerlijke rust geven.
Onderscheiding gaat in de eerste plaats uit van de eigen gevoelens. Het gaat over wat jij opmerkt in je eigen hart. Niet in dat van je huisgenoten, ouders of vrienden. Het is waardevol om te weten hoe mensen die van je houden zich voelen bij wat je al of niet doet. Ook om onderscheid te maken tussen jouw verlangens en hun verlangens. Hun aanvoelen kan waardevolle informatie zijn. De enige plek waar al die informatie uiteindelijk samenkomt, is echter je eigen hart. Het gaat over jouw leven.
Gevoelens zijn verschillend van idealen, waarden en normen. Onder deze laatste vallen bijvoorbeeld vredelievendheid, solidariteit, inzet voor de naaste… Die zijn algemeen en objectief. Ze zijn de grootste gemene deler van de ervaring van vele generaties mensen. De persoonlijke gevoelservaring spreekt veeleer over de beleving van die waarden en normen binnen de eigen context. Dit verklaart waarom ik me slecht kan voelen bij iets wat moreel hoogstaand is: bijvoorbeeld een engagement dat perfect past bij mijn idealen en waarden. Ik kan het er echter niet meer bij hebben omdat ik vol zit. Mocht ik hier mijn gevoel terzijde schuiven, dan dreig ik mezelf vast te zetten.
Soms voel je niets. Je hebt van die dagen – soms maanden – dat je weinig merkt van vreugde of enthousiasme in je relatie, je gezin, je beroepsleven. Het is je allemaal om het even. Juist omdat gevoelens zo belangrijk en betrouwbaar zijn, heb je ze niet altijd nodig. Je mag vertrouwen hebben in wat je voordien gevoeld hebt en wat je tot bepaalde keuzes heeft gebracht. Het is normaal dat gevoelens op en neer gaan. Je kunt je niet altijd goed voelen, en dat hoeft ook niet. Het is niet nodig om mee te gaan in de ‘dictatuur van het goede gevoel’.
Soms voel je van alles tegelijk. Je gevoelens zijn als een jojo. Verwarrend. Je weet niet meer van welk hout pijlen te maken. Je voelt je zus. Je voelt je zo. Je bent in crisis. Behoorlijk onaangenaam. Je voelt je bevraagd op je keuzes. Help! Ignatius geeft hier een duidelijke raad. Als je in crisis bent en geen vaste grond onder de voeten hebt, dan is het geen goed idee om beslissingen te nemen. Beter is het te wachten tot de rust terugkeert. In afwachting houd je je aan de keuzes die je voordien gemaakt hebt. Toen je nog in rustiger vaarwater verkeerde en je wél op betrouwbare wijze kon onderscheiden. Met andere woorden: even geduld!
Het is belangrijk om over je gevoelens te praten. Niet met de eerste de beste. Wel met iemand die je goed kent, die van je houdt en die zelf voldoende ervaring heeft. Dit geldt in het bijzonder als er zich ‘vervelende’ gevoelens of gedachten aandienen: zaken die eigenlijk niet horen, waarvoor je je schaamt et cetera. Het eigene van allerhande bekoringen is dat ze bijzonder goed gedijen in het verborgene. Ze worden steeds maar sterker en lijken je hele leven ondersteboven te gooien. Tot je de stilte doorbreekt en ze, in vertrouwen, bespreekbaar maakt. Vaak storten die angstvoorstellingen dan als een kaartenhuis in elkaar.

Nieuwsbrief

Aanmelden

Eindeloos lezen

Willekeurige blog

Podcasts

Podcast website

Lyric posts

Leven met Ignatius

Bovenstaande citaten komen uit het boek Leven met Ignatius en dus: voel je je aangesproken? Koop het dan! Voor meer informatie over de Jezuïeten verwijs ik je graag door naar deze eerdere blog of lees/luister dit interview met jezuïet Mark Rotsaert – specialist op het terrein van ignatiaanse spiritualiteit – waarin hij ingaat op de vraag: wie was Ignatius en wat is kenmerkend voor zijn spiritualiteit?

Iets meer over auteur Renco Schoemaker

Renco is ruim 35 jaar, man en vader van twee. Hij was eerder jeugdouderling in zijn gemeente in Zwolle. Hij mag graag fietsen, hardlopen, tv series kijken en bloggen. Luistert tot slot graag naar harde christelijke herrie.

Meer van Renco lezen

Categorieën

Geef een reactie Reactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.