Skip to main content

God on Trial deel 1-3

De film God on Trial gaat over Joden in Auschwitz die God ter verantwoording roepen voor al het leed dat zij moeten ondergaan. Een samenvatting van de zaak.
| Renco Schoemaker |

Zo’n half jaar geleden heb ik een blogpost geschreven over de almacht van God. Dat ging onder meer ook over de ongelijkwaardigheid tussen mensen en God, juist omdat God almachtig is. In die almacht, de wetenschap dat God de wereld in zijn hand heeft, kunnen we rust vinden. En vrede. Maar ook christenen kunnen niet ontkennen dat er op aarde vreselijke dingen gebeuren. Gods volk, de Joden, en christenen worden hierin niet gespaard.

Doelwit

Regelmatig zijn zij juist het doelwit. Denk aan de situatie in Irak en Syrië waar IS(IS) gruwelijkheden begaat*. En, even terug in de tijd, de Jodenvervolging gedurende WWII. Over de laatstgenoemde gaat het in de film ‘God on Trial‘. Met dit onderwerp maak ik het mijzelf niet makkelijk, maar belofte maakt schuld. Daarnaast is het natuurlijk niet echt vernieuwd om over deze vraag na te denken, maar laten we hem daarom niet uit de weg gaan. Allereerst nog even de trailer, daarna doe ik een poging de in de film verwoorde discussie hier weer te geven.

God on Trial deel 1-3

Willekeur

De film start met wat lijkt een volstrekt willekeurige scheiding van een groep Joodse mannen, gevangen in concentratiekamp Auschwitz, in twee groepen: sommige mannen moeten links gaan staan, sommigen rechts. Dit omdat er nieuwe (Poolse) Joden komen en er ruimte gemaakt moet worden in de barak. Kortom: de mannen beseffen zich terdege dat één van beide groepen de volgende dag niet gaat halen. Er ontstaat later een discussie wie waarom in welke groep moest, en welke groep de volgende dag niet zou halen. Deze ogenschijnlijk volstrekte willekeur brengt hen tot het ter verantwoording roepen van degene die dit allemaal toelaat (op zijn best) of bestuurt (in het slechtste geval): God.

Wel moet ik even kwijt de de film wat aan geloofwaardigheid inboet door de goed doorvoede acteurs die de Joodse mannen vertolken. Ook de rust waarmee de mannen God aanklagen in hun barak kwam onwaarschijnlijk op mij over. Nadenken over zo’n fundamentele vraag met een groep mannen met zeer uiteenlopende overtuigingen, op het moment dat de helft niet lang meer te leven heeft zou volgens mij een veel verhitter, angstiger en chaotischer debat opleveren. Eén van de drie rechters, vertolkt door Stellan Skarsgård, weet echter keer op keer de orde te bewaken door een enkele keer op tafel te tikken. Enfin.

Verbond

De aanklacht verwoordt men in: ‘breach of contract’. Ofwel: God heeft Zijn volk aan haar lot over gelaten en daarmee Zijn heilige verbond, gesloten met Mozes, geschonden. Hij zou toch Israëls vijanden vernietigen en zorgen dat het volk kon leven in voorspoedigheid? Waar is Hij dan? Waarom stopt Hij de Duitsers niet? Oké, het volk is ongehoorzaam geweest en dat kan niet zonder consequenties zijn, oppert iemand. Je zou dus kunnen stellen dat het volk haar kant van de ‘deal’ van het verbond niet heeft gehouden. Maar moet dat met zulke gruwelijkheden? En zo willekeurig? Een straf is rechtvaardig wanneer deze in verhouding staat tot de misdaad. En van God zeggen we dat Hij rechtvaardig is. Moeten we dan stellen dat het vergassen van de Joden een proportionele straf was voor hun ongehoorzaamheid? Hoe zit het dan met alle niet-Joden, die wel in God geloven, maar eveneens ongehoorzaam zijn? Daar is ie weer: die willekeur. Hoe is dat te rijmen met rechtvaardigheid?

Geloofstest

Ah, het is een geloofstest brengt een ander in. Net als Abraham zijn zoon moest offeren aan God (maar op het laatste moment toch niet) omdat God wilde zien of Abraham werkelijk niets boven God verkoos. God voer Zijn volk af naar Babylonië, de stad die in het Bijbelboek Openbaringen genoemd wordt: de hoer van het beest. Hij zuiverde Zijn volk (figuurlijk) om het later ook weer te bevrijden. Uiteraard zal niet iedereen dat overleefd hebben, maar Gods volk bestaat nog steeds. Ondanks deze erge gebeurtenissen. Oké, dus God vraagt een offer? roept iemand. Hoeveel voldoening geeft het je dit offer te brengen? Martelaar ben je niet, roept een ander, omdat dit veronderstelt dat je zelf gekozen hebt voor deze weg. Zoals de Zeloten in Masada. Hoe is Gods almacht te rijmen met Zijn rechtvaardigheid, waaruit dus ook kennelijk gruwelheden voortkomen?

Morgen deel 2

* over IS zijn door journalist Medyan Dairieh van VICE news 5 filmpjes gemaakt die je hier kunt kijken op YouTube

Iets meer over auteur Renco Schoemaker

Renco is ruim 35 jaar, man en vader van twee. Hij was eerder jeugdouderling in zijn gemeente in Zwolle. Hij mag graag fietsen, hardlopen, tv series kijken en bloggen. Luistert tot slot graag naar harde christelijke herrie.

Categorieën

Reactie

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.