Deuterocanonieke boeken

Zoals de vast lezers hier waarschijnlijk weten, ben ik al vanaf het begin van dit jaar bezig de bijbel te beluisteren middels de NBV luisterbijbel (niet te verwarren met deze). Waarom die niet meer vrij toegankelijk is online is mij een raadsel, maar volgens mij waren alle mp3’tjes bij het uitkomen van de NBV vrij te downloaden. Vorige week rondde ik het oude testament af, inclusief de deuterocanonieke boeken. Die laatste dacht ik er even achteraan te plakken, maar vooral Jezus Sirach en Makkabeeën bleken forse Bijbelboeken. Vandaag een oppervlakkige verkenning van deze Bijbelboeken. We kennen ze vaak wel van naam, maar niet van inhoud. Is daar een goede reden voor?

Apocriefen

Voor de deuterocanonieke boeken wordt regelmatig een andere aanduiding gehanteerd: de apocriefen. Er zijn apocriefen van het Oude Testament (OT) en apocriefen van het Nieuwe Testament (NT). Door de eeuwen heen heeft het woord apocrief een negatieve bijklank gekregen. De Van Dale meldt:

apo·crief (bijvoeglijk naamwoord)
1. door de kerk niet als echt erkend: de apocriefe boeken
2. ongeloofwaardig

Wikipedia meldt dat het woord apocrief afkomstig is van het Griekse woord voor verborgen of geheim. Het zijn Bijbelboeken die uiteindelijk niet zijn opgenomen in de Canon van de Bijbel. Deuterocanoniek betekent dat ook “in tweede instantie aan de canon toegevoegd”. Onder protestanten en katholieken bestaan verschillende ideeën over welke Bijbelboeken nu apocrief zijn en welke behoren tot de deuterocanonieke boeken.

Welles, nietes

Hoe dan ook, ik luisterde naar Tobit, Judit, 1 & 2 Makkabeeën, Wijsheid, Wijsheid van Jezus Sirach, Baruch , Brief van Jeremia, toevoegingen bij Daniël en het gebed van Manasse. Dat blijkt niet de protestantse ‘versie’ te zijn. So be it. Scroll naar onderen op deze pagina voor een compleet overzicht. Hier vind je het overzicht van de Statenvertaling. Hieronder een samenvatting per apocrief Bijbelboek (dank aan Wikipedia & Statenvertaling.net). Vouw de tekst open om verder te lezen per boek. Tot slot raad ik je aan de linkjes naar de katholieke versie, de Willibrordbijbel, te volgen. Daar vind je per boek een interessante inleiding!

Tobit

Het verhaal wordt gedeeltelijk, tot H4, verteld in de ik-vorm, Tobit. Tobit is afkomstig uit het tienstammenrijk en door de Assyriërs in ballingschap gevoerd. De hoofdrollen in het verhaal zijn voor een vader en zijn zoon: Tobit en Tobias. Tobit is getrouwd met Anna.

Lees Tobit (katholieke versie)

Judit

De stad Betulia wordt belegerd door de legendarische Holofernes, een legeraanvoerder die van Nebukadnessar II de opdracht kreeg de hele wereld te veroveren. Het enorme Assyrische leger trekt naar het westen en lijkt onoverwinnelijk. De Israëlieten sloten de passen af, bouwden versterkingen op alle hoge bergtoppen en wierpen hindernissen op in de vlakten.

Lees Judit (katholieke versie)

1 Makkabeeën

Het boek vertelt het verhaal van de verovering van Judea door de Grieken onder Alexander de Grote, de poging van de Seleuciden en de Syrische Grieken om hun cultuur aan de joden op te leggen, en de joodse opstand tegen deze overheersing.

Lees 1 Makkabeeën (katholieke versie)

2 Makkabeeën

Afwijkend van I Makkabeeën probeert 2 Makkabeeën niet om een compleet overzicht van de gebeurtenissen in de periode te geven. In plaats daarvan concentreert het zich op de periode van de hogepriester Onias III en koning Seleucus IV Philopator (180 v.Chr.) tot de nederlaag van Nicanor in 161.

Lees 2 Makkabeeën (katholieke versie)

Wijsheid

Wijsheid maakt deel uit van de wijsheidsliteratuur, waartoe ook Spreuken, Job, Prediker en de wijsheid van Jezus Sirach behoren. Het boek is geen spreekwoordenverzameling, maar heeft meer het karakter van een onderwijzing, zoals Prediker en de eerste 9 hoofdstukken van Spreuken. De lezers (hoorders) worden aangesproken als koningen, door Salomo, de meest wijze koning ooit. Er wordt uiteengezet dat het jodendom veel voortreffelijker is dan de heidense cultuur waar ze in leven.

Lees Wijsheid (katholieke versie)

Wijsheid van Jezus Sirach

Dit boek is geschreven rond 190 v.C. door Jesua ben Elazar ben Sira, een inwoner van Jeruzalem. Het behoort tot de wijsheidsliteratuur: geschriften met een didactisch karakter. Daarnaast, in de hoofdstukken 44 t/m 49, wordt een lofzang gezongen op de vaderen, belangrijke figuren uit het Oude Testament. Door de combinatie van moraal en geschiedenis werd het boek door de vroeg-christelijke Kerk veel gebruikt als leerboek (Liber Ecclesiasticus betekent kerkboek).

Lees Wijsheid van Jezus Sirach (katholieke versie)

Overige boeken

Baruch

Men neemt aan dat het kort na de periode van de Makkabeeën is geschreven. Het wordt toegeschreven aan Baruch, de secretaris van de profeet Jeremia, die echter enkele eeuwen eerder leefde. Waarschijnlijk werd met het gebruik van de namen Baruch en Jeremia gepoogd, het boek in de oudtestamentische traditie te plaatsen. Verder lezen (katholieke versie)

De Brief van Jeremia (Baruch hfst 6)

De brief volgt het voorbeeld van een brief van de profeet Jeremia (Jr. 29:1-23), en stelt zich voor als een brief van deze profeet aan de ballingen van het Koninkrijk Juda in Babylonië. De brief maant de ballingen aan op hun hoede te zijn voor de Babylonische afgodendienst. Verder lezen (katholieke versie)

Toevoegingen aan Daniël

Gebed van Azarja. In de Hebreeuwse/Aramese versie van het boek Daniël wordt verhaald dat drie vrienden van Daniël (waarvan Azarja er een was) in een vurige oven gegooid worden, omdat zij weigeren te buigen voor een godenbeeld dat de koning gemaakt heeft. Een engel komt de vrienden te hulp en zo overleven zij hun straf op wonderbaarlijke wijze. Het gebed van Azarja is een toevoeging die we alleen vinden in de Griekse versie van dit verhaal. Lees verder (katholieke versie)

Susanna. Het verhaal van Susanna speelt, evenals de rest van het boek Daniël, in de diaspora. Susanna is een mooie, godvrezende vrouw. Op een warme dag baadde zij zich in een afgesloten tuin, in de veronderstelling dat niemand haar daar kon zien. Twee rechters (‘oudsten’), die als ‘wetteloos’ worden omschreven, hadden zich echter in de tuin verscholen, ziek van verlangen naar de mooie Susanna. Nadat zij haar begluurd hadden, deden zij haar oneerbare voorstellen. Lees verder (katholieke versie)

Bel en de draak. De laatste toevoeging bestaat eigenlijk uit twee verhalen, die wat thematiek betreft echter sterk met elkaar verwant zijn. In het eerste verhaal ontmaskert Daniël de Babylonische godheid Bel als een afgod. In het tweede verhaal is sprake van een grote draak die door de Babyloniërs vereerd wordt. De koning daagt Daniël uit: Bel bleek geen levende god te zijn, maar deze draak is dit zeker wel. Waarom wil Daniël hem dan niet als god vereren? Daniël werpt echter tegen dat wanneer hij in staat zal blijken het dier zonder zwaard of stok te doden, daarmee is aangetoond dat de draak geen echte godheid is. Lees verder (katholieke versie)

Gebed van Manasse

Manasse was koning van Juda tijdens de 7e eeuw v.C. Hij was schatplichtig aan de koning van Assyrië en daarom verplicht de Assyrische afgoden te vereren. Profeten die hem hierop aanspraken werden streng vervolgd. Tijdens een gevangenschap in Babylon zou hij zich bekeerd hebben, o.a. door het uitspreken van dit gebed. Dit korte Bijbelboek is een soort aanhangsel bij 2 Kronieken 33. Lees verder (katholieke versie)

Lezen, of niet?

De discussie of het nu canonieke, deuterocanonieke of apocriefe boeken zijn mag elders gevoerd worden. Ik vond het grotendeels interessant ook kennis te nemen van deze Bijbelboeken. Na het afronden van het OT was er regelmatig sprake van herkenning bij deze boeken. In dat opzicht voegen ze iets toe. Ik sluit af met een aanbeveling per boek.

• Tobit
  Vlot lezend verhaal met een wat curieuze start. Happy end. Aan te raden voor liefhebbers van bijvoorbeeld Esther.
• Judit
  Eveneens vlot lezend verhaal met krachtige vrouw centraal. Boeiende geschiedenis in de trant van Simson en Delila.
• 1 & 2 Makkabeeën
  Langdradig boek over de vele veldslagen van Judas Makkabeüs en zijn nakomelingen. Lijkt op Koningen/Kroniken.
• Wijsheid
   Voor de liefhebbers van wijsheidsboeken een aanrader. Als je moet kiezen, lees dan de Wijsheid van Jezus Sirach.
• Wijsheid van Jezus Sirach
  Uitgebreid wijsheidsboek in lijn met Prediker en Spreuken. Overlapt, maar voegt zeker toe.
• Baruch + Brief van Jeremia
  Sprong er niet echt uit voor mij. Voor ‘fans’ van Jeremia zeker verplichte kost.
• Toevoegingen bij Daniël
  Boeiende toevoegingen die je niet veel tijd kosten. Wat mij betreft zeker eens lezen (alledrie!).
• Het gebed van Manasse
  Door de zeer bescheiden lengte en nauwelijks onderscheidend boek. Anderzijds: je hebt het zo uit,

Heb jij de deuterocanonieke wel eens gelezen? Waarom wel of niet? En zo ja, wat vond je er van?