Christen in postmoderne tijd 5

Welkom bij alweer het vijfde deel van de serie over een christen in een postmoderne tijd (Pim). Voor de verdwaalde lezer een korte verduidelijking: Lange tijd was Mo (moderne tijd) degene die een stempel drukte op de kerk. Tradities, waarheid, formules, kaders, ratio en regels zijn de afdrukken van de stempels die her en der te vinden zijn. Niet persé verkeerde stempels, alhoewel ze vaker een controlerend dan een bevrijdend doel hebben.

Pim moet er in ieder geval niks van weten. Hij vindt de door Mo bestempelde kerk te benauwend en gooit alle deuren en ramen open. Af en toe sneuvelt er zelfs een muurtje, zodat er nóg meer frisse wind naar binnen kan stromen. Soms lijkt de frisse wind meer op een verwoestende orkaan. Pim zet zich namelijk af tegen Mo. Daarnaast heeft Pim vrijheid heel hoog in het vaandel staan en staat hij in verbinding met de rest van de wereld.

Vorige keren lazen we over de absolute waarheid vs vrijheid vs twijfel. In dit deel kijken we op welke gebieden het nog meer wringt als Pim en Mo naast elkaar zitten in de kerk.

Oordelen

Het is niet makkelijk voor Mo. Er komen mensen in de kerk die niet bepaald leven volgens de kaders en structuren van Mo. Piet blijkt homo te zijn. Truus wil wél kinderen, maar geen man. Daan en Esther wonen samen en willen niet trouwen. Stefan kijkt regelmatig porno. Henk twijfelt over de betrouwbaarheid van de Bijbel. Allemaal mensen die afwijken van hetgeen Mo gelooft. Mo vindt dit behoorlijk bedreigend en is vaak stellig in het oordeel over deze mensen.

Pim is wel wat gewend. Pim wordt niet warm of koud van mensen die anders denken, doen of voelen. Hij staat er voor open en luistert naar hun verhaal. Pim spreekt niet snel een oordeel uit, want iedereen moet zelf weten hoe hij zijn leven vorm wil geven. Wie is Pim om een ander te vertellen hoe hij zou moeten leven? Pim weet zelf niet eens zeker wat goed of waar is, laat staan dat hij dat een ander op gaat leggen. Het enige wat Pim veroordeeld is de oordelende Mo.

Ik-centraal

Hoe je het ook went of keert, Pim vindt zichzelf erg belangrijk. Dat zal Pim natuurlijk niet op die manier formuleren, maar veel van wat hij formuleert wijst daar wel op. Het gaat er om dat je doet waar je gelukkig van wordt. Het moet goed voelen en je bepaald zelf hoe je je leven invult, aldus Pim. Het leven overgeven aan een God en vervolgens zoeken naar Zijn wil is een lastig ding voor Pim.

Mo zet zichzelf vrij makkelijk aan de kant. Mo is niet zo bezig met wat hem bezig houdt of wat hij voelt. Mo doet wat de structuren en kaders van hem vragen. Mo lijkt zichzelf wat weg te cijferen uit angst, niet zozeer vanuit een vrijheid.

Trekjes

Oké, ik zet het bovenstaande erg scherp neer. Pim en Mo zijn hierboven karikaturen. En toch zie ik veel van deze Mo en Pim trekjes terug in het christelijke wereldje. En die trekjes lijken sterker te worden als een Pim een Mo tegen komt, of andersom.

In deel 5 van deze serie begin ik te beseffen dat ik dit hele tijdsgeest-gebeuren veel te veel aandacht geef. Of misschien beter gezegd: ik vind dat we er met z’n allen veel te veel nadruk op leggen. Het lijkt er namelijk op dat we onze tijdsgeest erg belangrijk zijn gaan vinden en ook bereid zijn te vechten voor datgene waar die tijdsgeest voor staat. Ik herken zowel bij mijzelf als bij mijn omgeving, dat we ons graag vasthouden aan een tijdsgeest. Dit zullen we niet hardop zeggen. We pakken de Bijbel zodat men denkt dat we ons daarop baseren, maar de teksten worden vaak uit de context gehaald en hebben het doel om een eigen overtuiging te bevestigen. Zowel Pim als Mo hebben waarden die volop terug te vinden zijn in de Bijbel, maar voortkomen vanuit een totaal andere basis.

Tijdsgeest vs Heilige Geest

Het gevaar dat schuilt in het belangrijk maken van die tijdsgeest is dat we die andere Geest wat uit het oog verliezen. Die Geest kan Mo wel eens duidelijk maken dat hij bepaalde kaders moet laten vallen en dus een stuk zekerheid kwijt raakt. Of Pim influisteren dat hij juist bepaalde kaders moeten stellen, waardoor de vrijheid in het gedrang lijkt te komen.

Mo veroordeelt Piet omdat hij homo is en het staat duidelijk in de Bijbel dat dit niet oké is. “Piet heeft niks meer te zoeken bij ons”, aldus Mo. Pim omarmt Piet en geeft hem veel liefde. Piet krijgt van Pim alle ruimte binnen de kerk. Oké, dat adviseren onze tijdgeesten ons, maar wat adviseert onze Schepper? Wat adviseert de Heilige Geest?

Dit is zomaar een voorbeeld. Ik zou talloze andere voorbeelden kunnen noemen waarop de tijdsgeest of cultuur invloed heeft en andere adviezen kan geven dan de adviezen die in de Bijbel beschreven staan. We ontkomen er natuurlijk niet aan dat we opgroeien in een bepaalde cultuur, met een bepaalde tijdsgeest. Welke plek nemen wij in binnen die cultuur als christen of als kerk? Hierover meer in het volgende en ook laatste deel van deze serie.