En daar wordt het lastig: het klopt immers nooit, wat mij betreft. Als in: geloof heet niet voor niets geloof en is niet rationeel, wetenschappelijk te beargumenteren. Op basis daarvan stellen dat het onzin is, is op zichzelf onzin (en lui). En eenieder die stelt dat het wél klopt, praat evenzo onzin. En is lui. Ik stel het bewust wat scherp omdat aandacht hiervoor heilloze gesprekken kan voorkomen.Dat gezegd hebbende, ook de positieve gesprekken kunnen lastig worden. Ikzelf heb nogal de neiging om dóór te vragen; het is alsof ik mijzelf niet kan bedwingen. Zo van ‘maar hoe zít dat dan’? Ik wil die ander begrijpen, maar die ander begrijpt zichzelf soms al niet goed – net zoals ik mijzelf regelmatig niet goed begrijp. Teveel vragen kan iets stuk maken of – minder dramatisch – van z’n glans beroven. En jaren terug zou ik dan hebben gezegd, of tenminste gedacht: als die glans er zo snel af gaat, is het misschien maar beter zo.

Dat zie ik nu echt anders. Zoveel is mysterieus, niet te doorgronden of gewoon om je over te verwonderen. Mijn interesse in wat een ander denkt of zegt, of wat ik waarneem is onverminderd aanwezig, maar ik doe mijn best eerder te stoppen. Eerder ’tevreden’ te zijn met wat de ander zegt. Ook al gebruikt de persoon taal die mij grotendeels vreemd is (of jeuk oproept), lijkt het vergezocht in mijn ogen of is het volstrekt inconsequent (deze laatste is het moeilijkst). Want wat mooi is, kan je te ver uit elkaar halen. Dan ís het niet meer mooi, zo op het oog. En belangrijker: ik heb dan niet echt geluisterd naar de ander. Mijn wens tot het snappen, vatten, begrijpen en doorgronden is het belangrijkst geworden en níet mij verplaatsen in de ander. Proberen te voelen wat de ander voelt. Lastig hoor, voor een rationele, gereformeerde protestant.

Want een protestant snuift bij beelden, iconen en opzichtige rituelen. Maar intussen is ‘ie beland in z’n eigen gelijk met weinig ontvankelijkheid tot de religieuze verscheidenheid in de stad, het land en de wereld. Dat geldt natuurlijk niet voor iedereen, dat snap ik. Maar de religieuze flexibiliteit van een protestant is doorgaans niet iets om van onder de indruk te raken. Dit rijtje van Wikipedia wekt toch op de lachspieren? Let wel, die zijn dus alleen gereformeerd-protestantse kerkgenootschappen hè? Kom maar op met die eenwording, zeg ik als NGK’er.

Nog bestaande gereformeerd-protestantse kerkgenootschappen in Nederland zijn:

• Vanaf 1619: Remonstrantse Broederschap
• Vanaf 1869: Christelijke Gereformeerde Kerken
• Vanaf 1907: Gereformeerde Gemeenten
• Vanaf 1944: Gereformeerde Kerken vrijgemaakt
• Vanaf 1948: Oud Gereformeerde Gemeenten in Nederland
• Vanaf 1953: Gereformeerde Gemeenten in Nederland
• Vanaf 1968: Nederlands Gereformeerde Kerken
• Vanaf 1980: Gereformeerde Gemeenten in Nederland (buiten verband)
• Vanaf 2003: Gereformeerde Kerken in Nederland (hersteld)
• Vanaf 2004: Hersteld Hervormde Kerk
• Vanaf 2004: Protestantse Kerk in Nederland (PKN)
• Vanaf 2004: Voortgezette Gereformeerde Kerken in Nederland
• Vanaf 2007: Oud Gereformeerde Gemeenten buiten verband
• Vanaf 2009: Gereformeerde Kerken Nederland