Het mooie uit elkaar halen
De wens tot begrijpen reikt tot de grenzen van wat mooi moet blijven
Ontzettend interessant, dat geloof en de religie. Ik mag er graag over lezen, luisteren, nadenken en praten. Vooral van/naar/met mensen die er (zeer) anders over denken dan ik. Wel neem ik hetgeen de ander zegt tot me vanuit mijn eigen denkkader en moet ik oppassen dat de wens tot de ander goed begrijpen niet maakt dat er weinig moois meer overblijft. De ratio kan niet beargumenteren waarom iets mooi is en evenmin kan verstandelijk begrijpen wat een ander zegt maken dat je er de pracht van inziet. Hoe meer ik daar over nadenk en dat opmerk, hoe meer ik meen dat ik hier gemankeerd ben als protestant.
Overtuigen en begrijpen
Allereerst is het misschien wel goed te benadrukken dat ik de ander graag wil begrijpen. Goed wil begrijpen zelfs, met alle relevante nuances. Dat alleen al kost tijd en gaat nooit lukken in één gesprek. Onmogelijk. De wens de ander (ongevraagd) te vertellen of hoe ik in elkaar steek als het aankomt op geloof en religie is secundair, maar een evenwichtig gesprek is wel prikkelender. Vragen stellen én vragen gesteld krijgen. Dit alles heeft weinig te maken met elkaar overtuigen. Het gaat er om iets van jezelf bloot te geven; iets kwetsbaars. Bepaalde overtuigingen en ervaringen zijn immers sterk persoonlijk van aard. Nu wíl de ander niet per se goed begrepen worden; dat kost immers tijd en veronderstelt dat de ander dat kan verwoorden. Het kan vermoeiend zijn, zelfs. Zeker wanneer je als uitgangspunt neemt dat iets dient te kloppen.
Theologie podcast
Een klein reclameblok. Eerder dit jaar ging de Theologie podcast van start en ik luisterde alle afleveringen met interesse. Met gasten als Nikolaas Sintobin, Arnold Huijgen, Geert Jan Blanken en Erik Borgman werd ik als luisteraar goed bediend. Er wordt veel gesproken over (nieuwe) theologische boeken en dat helpt in de keuze wat wel en wat niet te (willen) lezen. Elsbeth Gruteke leidt de podcast en word zijdelings bijgestaan door Mark de Jager – die wat mij betreft echt een marginale rol heeft. Elsbeth zou je kunnen kennen van de EO podcast Levensbepalend waar ikzelf af en toe een aflevering van meepak. Leuk hè, al die podcasts. Heb je die van ons al eens geprobeerd? :) Ook podcasten wij over een Elsbeth Gruteke podcast – Domineesland. Het is wachten op een grote meta-podcast.
Het klopt niet
En daar wordt het lastig: het klopt immers nooit, wat mij betreft. Als in: geloof heet niet voor niets geloof en is niet rationeel, wetenschappelijk te beargumenteren. Op basis daarvan stellen dat het onzin is, is op zichzelf onzin (en lui). En eenieder die stelt dat het wél klopt, praat evenzo onzin. En is lui. Ik stel het bewust wat scherp omdat aandacht hiervoor heilloze gesprekken kan voorkomen.Dat gezegd hebbende, ook de positieve gesprekken kunnen lastig worden. Ikzelf heb nogal de neiging om dóór te vragen; het is alsof ik mijzelf niet kan bedwingen. Zo van ‘maar hoe zít dat dan’? Ik wil die ander begrijpen, maar die ander begrijpt zichzelf soms al niet goed – net zoals ik mijzelf regelmatig niet goed begrijp. Teveel vragen kan iets stuk maken of – minder dramatisch – van z’n glans beroven. En jaren terug zou ik dan hebben gezegd, of tenminste gedacht: als die glans er zo snel af gaat, is het misschien maar beter zo.
Dat zie ik nu echt anders. Zoveel is mysterieus, niet te doorgronden of gewoon om je over te verwonderen. Mijn interesse in wat een ander denkt of zegt, of wat ik waarneem is onverminderd aanwezig, maar ik doe mijn best eerder te stoppen. Eerder ’tevreden’ te zijn met wat de ander zegt. Ook al gebruikt de persoon taal die mij grotendeels vreemd is (of jeuk oproept), lijkt het vergezocht in mijn ogen of is het volstrekt inconsequent (deze laatste is het moeilijkst). Want wat mooi is, kan je te ver uit elkaar halen. Dan ís het niet meer mooi, zo op het oog. En belangrijker: ik heb dan niet echt geluisterd naar de ander. Mijn wens tot het snappen, vatten, begrijpen en doorgronden is het belangrijkst geworden en níet mij verplaatsen in de ander. Proberen te voelen wat de ander voelt. Lastig hoor, voor een rationele, gereformeerde protestant.
Want een protestant snuift bij beelden, iconen en opzichtige rituelen. Maar intussen is ‘ie beland in z’n eigen gelijk met weinig ontvankelijkheid tot de religieuze verscheidenheid in de stad, het land en de wereld. Dat geldt natuurlijk niet voor iedereen, dat snap ik. Maar de religieuze flexibiliteit van een protestant is doorgaans niet iets om van onder de indruk te raken. Dit rijtje van Wikipedia wekt toch op de lachspieren? Let wel, die zijn dus alleen gereformeerd-protestantse kerkgenootschappen hè? Kom maar op met die eenwording, zeg ik als NGK’er.
Nog bestaande gereformeerd-protestantse kerkgenootschappen in Nederland zijn:
- Vanaf 1619: Remonstrantse Broederschap
- Vanaf 1869: Christelijke Gereformeerde Kerken
- Vanaf 1907: Gereformeerde Gemeenten
- Vanaf 1944: Gereformeerde Kerken vrijgemaakt
- Vanaf 1948: Oud Gereformeerde Gemeenten in Nederland
- Vanaf 1953: Gereformeerde Gemeenten in Nederland
- Vanaf 1968: Nederlands Gereformeerde Kerken
- Vanaf 1980: Gereformeerde Gemeenten in Nederland (buiten verband)
- Vanaf 2003: Gereformeerde Kerken in Nederland (hersteld)
- Vanaf 2004: Hersteld Hervormde Kerk
- Vanaf 2004: Protestantse Kerk in Nederland (PKN)
- Vanaf 2004: Voortgezette Gereformeerde Kerken in Nederland
- Vanaf 2007: Oud Gereformeerde Gemeenten buiten verband
- Vanaf 2009: Gereformeerde Kerken Nederland
Nieuwsbrief
Eindeloos lezen
Podcasts
-
#96 Drie atheïstische denkkaders
-
#95 Waarom je atheïsten serieus moet nemen
-
#94 Kerk in de volle breedte zijn
Lyric posts
De ‘mooi-allergie’
De keerzijde van regelmatig podcasts luisteren is je kapot ergeren aan de vraagstelling van anderen. Tja, als je wel eens een pocastaflevering van ons meepakt zal je allicht stellen dat wij het niet veel beter doen. Fair point. Waar ík mij vooral aan erger is het woordje ‘mooi’. ‘Wat een mooie vraag’, ‘wat zegt je dat mooi’ of ‘dat vind ik mooi’. Ja, ‘heel mooi’. Bah. Het woord mooi wordt gekaapt en ontdaan van haar betekenis en dan moet ik op zoek naar iets nieuws. Alsof ik het alleenrecht op het woord mooi heb. Dat zou wel het beste zijn natuurlijk, maar helaas. Het kan een dooddoener zijn. Ik eet bijna mijn oordopjes op omdat ik nog 12 andere vragen heb, maar de interviewer besluit het ‘mooi’ te vinden. Dat zal het effect zijn van luisteren naar een gesprek ipv een gesprek voeren. Daarom zijn boeken prettig, vind ik. Daar is alle ruimte voor woorden; veel meer ruimte dan in een gesprek. Maar het kost ook meer tijd en inspanning het tot je te nemen (en van je af te schrijven: een podcast is sneller gemaakt dan een blog). Nu snel door naar afl. 20 opnemen!
Mooi geweest
En alhoewel ik denk dat mooi zo’n leeg modewoord is of wordt, legt dit óók bloot dat wat ik hierboven stel dus knap lastig is. Het is vaker niet dan wel aan mij om te bepalen wanneer het nog mooi is, en dus mooi geweest voor me is. Wanneer iets intact moet blijven, vrij van verdere deconstructie is immers subjectief. De één houdt van slopen, de ander niet. Wel of niet interesse hebben voor wat (ver) buiten je comfortzone is. Op religieus vlak is diversiteit en diepgang blijven zoeken een groot goed, meen ik. En de toenemende vrijheid, ruimte en ontvankelijkheid die ik daarbij ervaar voelt goed. Zoals een dominee zo mooi kan zeggen na de toelichting op het collectedoel: ‘van harte aanbevolen’.
Iets meer over auteur Renco Schoemaker
Categorieën
- Film & TV (26)
- Muziek (20)
- Muziek (oud) (96)
- Nadenken (42)
- Nadenken (oud) (199)
- Verslag (21)
Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.
Geef een reactie