Skip to main content

Ware godsdienst

Zoveel godsdiensten, zoveel kerkstromingen, wat is nu het échte geloof?

Zoveel godsdiensten, zoveel kerkstromingen, wat is nu het échte geloof? Daarover schrijft Dick vandaag zijn nieuwe blog.
| Dick Sluiter |

Toen ik vroeg naar een thema of onderwerp voor de aankomende jeugddienst stuurde één van de jongeren mij het volgende berichtje:

“Ik ben zelf niet aanwezig die avond (vakantie🫶🏻) maar een thema over dat we hetzelfde geloven maar er toch zoveel kerken zijn, wat is nou het échte? Is misschien een interessante om over na te denken, of nog breder, er zijn zoveel verschillende godsdiensten, wat is nou het “echte” geloof?”

Interesse

Dit sprak mij aan, want ik ben opgeleid als religiewetenschapper. Religiewetenschapper? Ja, religiewetenschappen of religiestudies, zoals de studie ook vaak wordt genoemd, is de studie naar alle religies. Dus niet alleen het christendom zoals bij theologie, maar in de volle breedte van het religieuze spectrum.

We kunnen alleen al een blog schrijven over de definitie van godsdienst en/of religie, maar voor de bondigheid beperk ik mij hier tot de 5 grote wereldgodsdiensten. En wat zijn dan die 5 grote wereldgodsdiensten? Dit zijn het christendom, jodendom, islam, hindoeïsme, boeddhisme.

En wat goed is om vooraf te noemen: er wordt natuurlijk voorgesorteerd op een antwoord, want dit verhaal is verteld in een kerk, als onderdeel van de dienst, namelijk de preek.  Als je dus vraagt “wat is nu het echte geloof?” dan kom je waarschijnlijk uit op deze specifieke kerk(-stroming), want je bent hier ongetwijfeld niet zomaar. Als het goed is, is dit jouw persoonlijke antwoord op bovenstaande vraag. Maar hoe kwam je tot dit antwoord, deze keuze? Kiest je wieg zogezegd? Heb je zelf gekozen of stond het eigenlijk al vast?

Waarom noem ik dit nu expliciet?

Allereerst omdat praten over verschillen tussen godsdiensten altijd een gevoelige kwestie is, om nog maar te zwijgen over de verschillende stromingen binnen het christendom. Ik wil niemand voor het hoofd stoten, dus daarom maar op voorhand een disclaimer.

Ook omdat hier waarschijnlijk een vraag onder ligt, die ongeveer zal klinken als: wat als ik nu in India was geboren? Dan was ik waarschijnlijk een boeddhist of Hindoestaan geweest? En ja, die kans is groot. Maar dit betekent ook dat de God die je aanhangt afhankelijk is de plek waar je wieg staat. En dat geldt niet alleen voor de verschillende godsdiensten, maar ook voor de verschillende stromingen binnen het christendom. En specifiek voor deze kerk moet ik zelfs zeggen: verschillende soorten protestantisme.

Ware godsdienst

Wereldgodsdiensten

Maar ik zou graag heel kort wat over die verschillende wereldgodsdiensten vertellen, om je vervolgens zelf de overeenkomsten en verschillen te laten ontdekken. Misschien lukt het zelfs om je nieuwsgierigheid te prikkelen, om ‘de ander’ beter te willen leren kennen, om elkaar te willen respecteren, eventueel begrip voor elkaar te krijgen.

En Paulus zei al: “Onderzoek alles, behoud het goede en vermijd alle kwaad, in welke vorm dan ook”. (1 Tessalonicenzen 5:21-22)

Oké, laten we beginnen met de Abrahamitische godsdiensten. Abrahamitisch? Ja, daar zit het woord Abraham in, de aartsvader die drie godsdiensten delen: Jodendom, christendom en islam. Ik beschrijf de godsdiensten naar hun specifieke handeling, die de kern van elke godsdienst min of meer samenvat

Kern van het Joodse geloof: de viering  van Pesach, het Joodse Pasen. Hierbij komen belangrijke Joodse thema’s  als lijden en bevrijding uit het lijden en de notie van het uitverkoren volk naar voren.

Kern van het christendom: viering van het avondmaal.  Het gedenken van onze herkomst, het samenkomen als gemeenschap van gelovigen, en de (belofte) van de eenwording met Jezus door het delen van brood en wijn, 

Kern van de islam: salat, het rituele gebed, 5x per dag uitgevoerd. Islam betekent ‘overgave’ en de gebedshouding (richting Mekka) drukt deze onderwerping aan God en zijn wetten uit.

Kern van het hindoeïsme: dharma. De eeuwige, natuurlijke wet, maar op persoonlijk niveau kun je die zien als de plicht die je eigen natuur je oplegt.

Kern van het boeddhisme: meditatie. Er zijn 4 nobele waarheden: het leven is lijden, de oorzaak van het lijden is verlangen en gehechtheid, de opheffing van het lijden wordt bereikt door het loslaten van verlangen en gehechtheid en het pad naar opheffing van het lijden is het achtvoudig pad dat door meditatie wordt bewandeld.

Elk van deze godsdiensten heeft haar eigen antwoord op de reden van ons bestaan. Sterker nog: ze geven op die manier zin aan het bestaan (zingeving). En alle godsdiensten zijn expliciet in hun wens om een einde te maken aan het lijden in de wereld.

*In zekere zin is het boeddhisme eigenlijk geen godsdienst, aangezien ze geen ‘externe’ God kennen. En waar het boeddhisme geen God kent heeft het hindoeïsme er tientallen, in tegenstelling tot de drie monotheïstische (= 1 God), Abrahamitische godsdiensten

“Onderzoek alles, behoud het goede en vermijd alle kwaad, in welke vorm dan ook”

Religie

Religie is afgeleid van het woord ‘religare’, dat ‘verbinden’ betekent. Religieus zijn betekent letterlijk dat je verbinding zoekt met iets buiten jezelf. Iedereen verbindt zich  met iets waar hij/zij hoop en kracht in vindt (liefde, geld, carrière, natuur). Ons over ontwikkelde zelfbewustzijn zit die gevoel van verbondenheid vaak in de weg. En dat verlangen of gemis naar verbondenheid willen de meeste religies (en spiritualiteit) vullen.

Bij religie denken mensen vaak aan georganiseerde religie en vooral aan het slechte dat daaruit is voortgekomen (schuld, misbruik, vervolging). Religie is echter niet de oorzaak van geweld, dat is de menselijke natuur. Zodra mensen zich in instituties verenigen, gaat de deur open naar ongelijkheid, misbruik en geweld. Religie is één van de vele excuses om anderen te misbruiken, onderdrukken, martelen en te doden

Je kunt religie voorstellen als een driehoek, waarbij alle zijden interactie en invloed op elkaar hebben. God, de mensheid en het individu. We hebben nu vooral de georganiseerde religie behandeld (relatie tussen God en mensheid, mensen als groep), maar we hebben ook de mystieke kant (relatie van God met de individuele mens) en de ethiek (relatie tussen mensheid en individu, mensen onderling, hoe ga je met elkaar om?)

Redenen

En waarom verbinden we ons met dit christelijke geloof? En deze kerk? Is dat vanwege die wieg? Die staat in Nederland, dus dan is de keuze voor een protestants-christelijk geloof bijna voorbestemd, maar wij kiezen zelf toch ook?

Ik kan wel een paar redenen noemen die voor de meeste mensen hier in de zaal zullen gelden. Waarom wij het christendom verkiezen boven andere godsdiensten. Als je namelijk naar de kern van het christendom gaat dan kom je op een paar kenmerkende verschillen:

Het unieke aan het christendom zijn niet de religieuze handelingen of haar antwoord op reden van ons bestaan, maar zit hem in het figuur van Jezus. Geen enkele van de wereldgodsdiensten kent een God die zijn Zoon naar de aarde stuurt om ons te redden. Geen enkele God is afgedaald naar de mensen, om met hen te leven, te lijden en te sterven (en weer op te staan).

En een ander belangrijk, uniek begrip is het woord ‘genade’. Gods genade is een breed begrip: het omvat alles wat God wil geven om mensen blij en gelukkig te maken, zonder tegenprestatie. Dat is de grondbetekenis van het woord ‘charis’ in de Griekse brontekst van het Nieuwe Testament.

De wieg bepaalt dus (gelukkig) niet alleen, maar net genoemde redenen klinken misschien wat droog. Dat kan komen omdat dit die organisatorische en ethische kanten van religie zijn. Maar er is ook die persoonlijke (mystieke) keuze: mijn persoonlijke verbinding, band, relatie met God. Ik ben me bewust van mijn keuze tegenover alle keuzemogelijkheden, maar voor mij is dit de Waarheid. God bestaat. En waarom: omdat ik binnen deze christelijke (protestantse) context God heb ontmoet.

Je kunt het vergelijken met de persoon waarmee je een relatie hebt of getrouwd bent. Door hem/haar leer je de Liefde kennen en zijn de andere keuzes niet meer belangrijk. Of om een ander voorbeeld te nemen: het is net zoals je favoriete voetbalclub. Ik heb Ajax fan en iemand heeft mij mijn liefde voor voetbal via Ajax gebracht. Heb ik later nog eens alle andere clubs overwogen/meegewogen? Nee, want ik had mijn liefde al ontmoet. Besefte ik dat er andere clubs waren? Misschien niet altijd, maar zelfs nu ik het wél weet, blijf ik Ajax fan. Al is dat geen pretje momenteel

Dus wat is nu dat echte geloof?

Ik heb in ieder geval willen laten zien dat er overeenkomsten, maar ook (belangrijke) verschillen zijn. Verschillen die de reden kunnen zijn dat we hier in deze specifieke kerk zitten of niet. Dat het antwoord te maken heeft met waar onze wieg staat, maar ook met die organisatorische en ethische kant van religie. De belangrijkste reden zal voor de meesten echter zijn dat ze hier zitten vanwege hun persoonlijke band, ervaring, relatie met Jezus en God.

De keuze voor dit specifieke geloof biedt een reden voor ons bestaan, een doel in ons leven. Bepaalt ons handelen en gedrag (als het goed is). Dit geloof biedt troost, steun en geeft houvast. We hebben daarom ook verantwoordelijkheid te nemen, om anderen iets van die onzichtbare werkelijkheid, zichtbaar te maken. We kunnen simpelweg niet alleen af met een geloofsbelijdenis, daar moeten we ook naar handelen en ons gedragen. En dát maakt geloof tot echt geloof.

Iets meer over auteur Dick Sluiter

Dick is zo’n 35 jaar, getrouwd en vader van twee kinderen. Hij is zeer geïnteresseerd in alles wat met religie te maken heeft, van kunst tot wetenschap en van traditioneel tot postmodern.

Categorieën

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.