Mijn drie boekentips
Afgelopen zomer las Renco deze drie gave boeken die met wandelen te maken hebben.
Om maar met de deur in huis te vallen: deze blog gaat over de volgende drie boeken die ik deze zomer las. De wilde stilte, van Raynor Winn. Ogen van de Rigel, van Roy Jacobsens. Grenzelozen, van Jac Geurts. Van alle drie de auteurs las ik al eerder één of meerdere boeken en het leek me leuk er op de blog hier eens wat aandacht aan te besteden. Wandelen zet aan tot stilte. Stilte zet aan tot overdenking en ontvankelijkheid, zo ervaar ik zelf. Lezen óver wandelen – soms grenzend aan ontberingen – is natuurlijk van een andere orde, maar inspireert, boeit en stimuleert. En is heerlijk tijdverdrijf!
Geen zorgen
Nee nee, dit wordt niet een idolaat stuk over waarom dat wandelen toch zo prachtig is. Al bestelde ik afgelopen week wel een poster waarop ik mijn gelopen Pieterpad etappes kan inkleuren ;-) De genoemde drie boeken gaan in meer of mindere mate over wandelen. Zuiderling Jac Geurts schreef vanuit zijn eigen wandelervaring het boek Grenzelozen net als het recentere Zwijgende Vlakten dat ik al eerder las. Raynor Winn brak (ongekend) door met haar debut ‘Het zoutpad‘ waarin ze vanuit eigen ervaring schrijft over het South West Coastal Path dat ze in armoede liep met haar zieke man. De Wilde Stilte is daar het (wederom autobiografische) vervolg op. Afgelopen weekend verscheen ook boek drie van haar hand – het vervolg – onder de titel Landlijnen. Ik ga het zeker lezen!
En dan is daar nog de Noorse schrijver Roy Jacobsen. Naar aanleiding van een recensie in Trouw las ik een aantal jaren geleden het boek De Onzichtbaren van zijn hand. Vorig jaar ontdekte ik dat daar een heus vervolg op was verschenen, getiteld Witte Zee. Dit bleek uitstekend leesvoer voor de zomer na diverse aanmoedigen van mijn vrouw eens aan romans te starten. Deze zomer las ik dus door in deel drie. En als ik het goed begrepen heb, werkt hij aan een vierde titel. Bij de drie boeken die in deze blog centraal staan hoeft het dus niet te blijven. Indien het bevalt, kan je zo door naar de volgende titel! Hieronder een korte recensie van mijn hand, per boek. Daarbij verwijs ik je graag door naar boekrecensenten die ook daadwerkelijk talent hebben voor het recenseerwerk…
Grenzelozen
Dit boek is zo obscuur dat je er waarschijnlijk niet aan kunt komen. Wel is het via mij te leen dus laat je niet ontmoedigen; dat doe je bij een fikse wandeling immers ook niet. Jac Geurts is één van de boomers die maar niet kan stoppen met wandelen. Op zichzelf is dat niet zo bijzonder – er zijn vele welgestelde boomers die incidenteel of (bijna-)structureel elders, van ver van (t)huis te vinden zijn. Maar Jac wandelt vanuit zijn woonplaats Nijmegen in meerdere etappes naar Menton, aan de Franse zuidkust nabij de grens met Italië. Een tocht van een krappe 1.500km die hij – meen ik – in een periode van 3 jaar voltooit. Geurts is belezen, weloverwogen, hartelijk, veeltalig en – alhoewel spaarzaam – gevat. Het wandelen ‘doet’ hij gewoon; hij schrijft vooral over het landschap, de talloze ontmoetingen, bergen, dalen en weet zich geschiedkundig zeer thuis is bijv. de Elzas.
Met plezier lees (reis) ik met hem mee en probeer ik wat op te steken van deze wijze man. Over hoe hij veel dingen maar gewoon ‘laat’ en tegelijkertijd er in slaagt zijn opvattingen door de tekst, tussen de regels door, op je over te brengen. Daarvoor is een wat dikker boek nodig, zeker. Soms ben ik jaloers op zijn kennis en veeltaligheid omdat ik proef van de verbinding die hij hierdoor achteloos maakt met anderen. Tussen de bedrijven door reflecteert hij ook; op zichzelf, zijn vriendschappen en familie. Mijn wandelingen zijn vaak één dag, soms twee en dit voorjaar zelfs een keer drie dagen aaneen. Geurts doet me verlangen naar dagen waarop het wandelen écht je enige daginvulling en bestemming is. En daarmee is zijn boek voor mij geslaagd. Zijn tweede reisboek Zwijgende Vlakten tapt uit datzelfde vat, maar dan in Spaanse contreien. Hier te koop.
Tot slot één fragment dat me in het bijzonder bijbleef:
“O beata solitudo! O sola batitudo!”, Oh zalige eenzaamheid! Oh enige zaligheid! staat boven de deur die het gastenverblijf van de Abdij van Koningshoeven bij Tilburg verbindt met het eigenlijke klooster. Deze lofzang op de stille monnik past geheel bij wat ik in Valcroissant ervaar. Ik voel mij zalig alleen en ben tevreden over mijn leven en lot tot nu toe. Dat ik op deze plek ben, dat ik dit meemaak, dat ik gezond ben, redelijk welvarend en gelukkig met mijn gezin. Maar toch voel onder dat geluk een gemis. Ik had hier veel eerder kunnen zijn, niet pas op mijn vierenzestigste. Ik heb heimwee naar een niet geleefd leven. Dat hoort er kennelijk bij als je mijn leeftijd hebt bereikt. Stabiliteit van werkkring heeft ook zo haar keerzijde: wat heb ik veel tijd verloren met gedoe, met me onnodig uitsloven ‘omdat je maar nooit weet’, met zorgen om niets, met het weggeven van onverdiende loyaliteit, met te hoog opstapelen van prestaties waar niemand om vroeg, met het nauwgezet verantwoorden van mijn tijdsbesteding aan onbewogen bureaucraten, met drie uur per dag pendelen naar mijn werk, met vergaderen zonder resultaat, met angst voor verlies van mijn baan zonder dat er iets op het spel stond. Ik heb me te vaak laten afleiden door onzin, ben niet creatief en productief genoeg geweest, had meer goed onderwijs kunnen geven. En ik heb veel te weinig langs een bospad gezeten, zoals nu. Dit alles overpeinzend bestudeer ik een mier die al een kwartier lang de weg naar beneden zoekt op de donkere, kale vlakte van het textiel van mijn broek. Je denkt keuzes te maken in je werkzame leven, maar hoeveel daarvan zijn echt? Leven is morsen van tijd. Je stapt in, de trein rijdt en ineens ben je met je chef in gesprek over je pensioen.
De Wilde Stilte
Van een geheel ander kaliber zijn de schrijfsels van Raynor Winn. Net als Geurts begon het als een reisverslag zodat haar zieke man Moth zich later de onwaarschijnlijke wandeltocht nog zou herinneren. Pas later besloot ze er een boek van te maken wat vervolgens een ongekend succes werd. Op het einde van het boek schrijft ze ook daarover. Het Zoutpad gaat over het South West Coastal Path dat mij ontzettend zwaar lijkt, maar zij beide toch uitlopen. Hoe ze zich voelt tijdens die wandeling, tijdens haar overpeinzingen en zorgen rondom haar man Moth mag je als lezer erg dichtbij komen. Ze schrijft zo ontzettend rijk en gevarieerd dat ik soms zinnen gewoon opnieuw las om de prachtig en het talent van de formulering op mij in te laten werken. In De Wilte Stilte is dat niet anders, maar het komende onheil voor Moth – de dood – komt dichterbij ditmaal. De armoede is voorbij, maar zijn ziekte is er onverminderd. Raynor lijdt onder zorgen, maar samen hervinden ze toch de hoop. En er wordt opnieuw gewandeld; in IJsland dit keer. Loodzwaar is het wederom.
Dit boek gaat over wandelen, over de (roep van de) zee en zou ik alleen lezen na het lezen van Het Zoutpad. Het refereert er meermalen naar, maar in De Wilte Stilte wordt er pas op tweederde van het boek gewandeld. Er is meer tijd voor achtergrond, verdieping en context. Het maakte dat ik richting het einde van het boek niet zonder kippenvel kon lezen. Het fundament was immers al zo vakkundig gelegd. Een aangrijpend, persoonlijk verhaal dat werkelijk prachtig is opgeschreven. Op naar Landlijnen!
Tot slot een kort fragment dat het schrijfstijl illustreert:
In de boerderij stonden de rugzakken nog altijd naast elkaar tegen de muur een vage zwavelgeur uit te walmen. We waren al twee weken terug, maar stelden het uitpakken steeds uit. Er zat nog steeds iets van de vulkanische ruigte in ons, een gevoel van onbegrensde horizonten waardoor we er nog niet aan toe waren alles weer op te bergen. Bovendien hingen buiten de appels volrijp en zwaar aan de takken, terwijl de warme lage najaarszon lichtvlekken over hun sappige rode schil legde. Ik hield mijn hand om een appel om te voelen hoe vast hij nog zat en hij liet met een heel lichte draaibeweging los. Het was tijd, ze waren klaar voor de pluk. Binnenkort zouden ze allemaal in de schuur liggen, en dan kon het ciderseizoen beginnen.
Nieuwsbrief
Eindeloos lezen
Podcasts
-
#96 Drie atheïstische denkkaders
-
#95 Waarom je atheïsten serieus moet nemen
-
#94 Kerk in de volle breedte zijn
Lyric posts
Ogen van de Rigel
Dit is een onvervalste roman. Aan het roer staat een schrijver die je precies laat voelen wat er níet gezegd wordt. En er wordt veel níet gezegd, zeg ik je. In De Onzichtbaren had ik moeite grip te krijgen op de personages en hun onderlinge relaties en verhoudingen. In Witte Zee – waar met goed fatsoen geen recensie over geschreven lijkt? – ging me dat een stuk beter af en in Ogen van de Rigel is de (schrijf)wereld een stuk kleiner en overzichtelijker geworden. Hoofdpersoon Ingrid gaat op zoek naar de Rus die in Witte Zee op haar eiland aanspoelde en doorkruist daarbij het hoge noorden op soms onwaarschijnlijke wijze. Maar het is bijzaak omdat het plot, het verhaal over wat er nu écht gebeurd is, langzaam en vakkundig ontvouwen wordt. De schrijfstijl is ingetogen wat mij soms innerlijk deed uitschrijven: “nee, niet weer weglopen nu!”.
Eens te meer merkte ik mijn smalle kijk en ‘beleving’ bij de Tweede Wereldoorlog. Wat weet ik nu van wat er zich afspeelde in Noorwegen, Zweden en Finland? Ik wist nota bene niet eens van het zinken van de MS Rigel. Enfin, dat terzijde. Jacobsen heeft ook nu weer aandacht voor het alledaagse leven, eilandleven welteverstaan. Hij toont zich andermaal volledig thuis in de wereld van ‘kosmossen in een notendop‘. Personages in zijn boeken zijn introvert doch scherp van tong terwijl veel woorden opgaan aan het beschrijven – nee: registreren – van de onmiddellijke ruimte, het landschap en de veelal onuitgesproken zielenroersels. Wat gaat er in een mens om? Het articuleren daarvan is, steeds meer tegen wil en dank, mijn stijl. Maar woorden kunnen goedkoop zijn en veel ervan voegen te weinig toe. De woorden in dit boek verslond ik daarentegen gretig. Ik zie en waardeer er schoonheid in.
Tot slot een kort fragment geheel in Jacobsen stijl:
Ingrid stond vroeg op en sloop op haar tenen naar het andere huis, hoorde een onrustige ademhaling achter een gesloten deur, liep terug en begon een afscheidsbrief te schrijven, bedankte voor wat haar inderhaast te binnen schoot, en dat was verrassend veel meer dan ze had gedacht, ze bleef zitten en stelde iets uit, en toen dat niet langer uitgesteld kon worden, liet ze de brief op de tafel onder het raam liggen, stond op en liep terug naar de dichte deur in het andere huis, hoorde nog steeds een onrustige ademhaling en bleef staan terwijl er niets gebeurde.
Ze haalde Kaja, die nog steeds sliep, en de rugzak die ze had ingepakt en verliet het huis op een dag die even droog en licht leek te worden als alle dagen in deze onbeweeglijke streek, behalve de dag dat het geregend had, toen er iets gebeurd was wat niet te begrijpen viel.
Waar te beginnen
Of en in welk boek je start is afhankelijk van je interesse in wandelen. Jac Geurts schrijft dichterbij huis en doordrenkt zijn wandelverslag met uitwaaierende anekdotes, weetjes en een voorliefde voor geschiedenis. Indien je zelf zelden wandelt en de afkorting LAW moet zoeken, zou ik Grenzelozen en haar opvolger overslaan. Liefhebbers van wandelen die houden van de daarmee vaak gepaarde ingetogenheid kunnen hun hart ophalen aan De Wilte Stilte en haar voorganger Het Zoutpad. Die boek gaat over wandelen, zeker, maar komt vooral binnen door het mooie in het kleine, het persoonlijke. Niet getreurd, of je nu van wandelen houdt of niet; ik kan de trilogie van Roy Jacobsens hoe dan ook aanraden. Alleen in het derde deel Ogen van de Rigel wordt het merendeel per voet afgelegd, maar de wandeling zelf vormt meer het decor. Stuk voor stuk boeken die mijn aandacht moeiteloos wisten te pakken én vast te houden.
Veel lees- en wandelplezier gewenst. Hopelijk zal die geregeld gepaard gaan met voldoende stilte, rust en overdenking.
Iets meer over auteur Renco Schoemaker
Categorieën
- Film & TV (26)
- Muziek (20)
- Muziek (oud) (96)
- Nadenken (42)
- Nadenken (oud) (199)
- Verslag (21)
Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.
Geef een reactie