Onderstaand citaat komt uit een boek wat ik momenteel aan het lezen ben: Hiking with Nietzsche van John Kaag. Deze schrijver is niet alleen filosofie professor, maar heeft ook een persoonlijke connectie met Nietzsche, dat wil zeggen met diens theorie als wel de methode van het ‘hiken’. Het wandelen in de bergen rond Sils Marie, Zwitserland, heeft een ongekend productieve periode voor Nietzsche ingeluid. Zijn belangrijkste boeken en uitwerking van zijn theorieën ontstonden in deze periode. Nietzsche kon ook niet anders concluderen dat wandelen en nadenken (filosoferen) je tot grootse inzichten kan brengen. Dit inspireerde de schrijver van het boek, John Kaag: als introspectieve student van 19 en later nog eens met vrouw en kind op 36 jarige leeftijd gaat hij letterlijk op zoek naar de voetstappen van Nietzsche, bepakt met diens boeken en theorie.

According to Nietzsche and Emerson, modernity had fallen out of rythm with life. It was out of tune with the basic impulses that once animated human existence. Animals naturally love to play, to race, to climb – to expend energy and relish power. But in our efforts to become civilized and pious, Nietzsche maintained, we moderns had managed to kill or cage the animal within us. With the help of christianity and capitalism, human animals had been allowed to go soft. When one “went to work”, it was rarely for the joy of exercising free will, but rather for the sake of some future paycheck. Life was no longer lived enthusiastically – only deffered. (pagina 24)

Dit citaat beschrijft volgens mij wel enigszins de hedendaagse, moderne maatschappij. Een conclusie die tijdens deze coronacrisis extra voor het voetlicht komt. We zijn ‘out of rythm with life’ en een crisis is daar een uitvloeisel van. Met name onze consumptiedrang en de werking van het neoliberalisme (nadruk op het maximaliseren van individuele vrijheid) heeft er toe geleid dat we het contact met onszelf en de wereld aan het kwijtraken zijn. In de tijd van Nietzsche was de kerk ook een grote speler op dit toneel (in tegenstelling tot het Nederland anno 2021). De kerk en de maatschappij drukken de in mens in een keurslijf die niet ‘natuurlijk’ is, aldus Nietzsche.

God’s been dying for a long time. Our faith in the Divine has been eroded by a steady onslaught of forces: the advances in science, the age of reason, the birth of modern capital, the distraction of consumerism, the deification of the state. God didn’t stand a chance. His death is no cause for celebration; at best it has created a vacuum that needs to be filled. (pagina 101)

De dolle man uit de uitleg hierboven staart in het zwarte gat wat overblijft als God dood is en schrikt zich een ongeluk. Er is niets meer. Er is een vacuüm ontstaan en de moderne mens begrijpt de ingrijpende consequenties niet: je moet zelf zin gaan geven aan zinloosheid.

Nietzsche formuleert vervolgens het ideaal van de Übermensch, waarbij je je zelf zult moeten ontstijgen (fysiek en mentaal) om zodoende tot een ideaal te komen vol kracht en expressie. Het gaat nu te ver om hierop door te gaan.