Skip to main content

Knight of Cups

In deze blog bespreek ik de film Knight of Cups. Het is geen recensie, maar meer een verkenning van wat ik denk te hebben gezien. Da’s nodig bij deze film.
| Renco Schoemaker |

Afgelopen dinsdag zag ik de film Knight of Cups in het filmtheater in Zwolle. Een goede vriend van me verhuisde pas geleden terug naar Zwolle en in hem heb ik iemand waarmee ik naar zweverige, abstracte, van plot verschoonde films kan gaan. En een recente film van Terrence Malick valt zeker in die categorie. Twee bijzondere uren turen naar een scherm waar we eigenlijk net iets te dicht op zaten. Maar ja, dat (dure) biertje moest in alle haast nog op en mocht niet mee de zaal in. Dus waren we als laatste binnen.

Thin Red Line

Veel mannen in/rond de 30 zullen waarschijnlijk de film ‘The Thin Red Line’ wel gezien hebben (trailer). Niet dat ik op de middelbare school bezig was met wie de regisseur van een film is. De film heeft wel indruk op me gemaakt en onderscheidde zich voor mij van de bulk aan andere oorlogsfilms. Ik weet nog dat ik het een visueel spektakel vond en dat de oorlog meer het decor was van de film dan de drijvende kracht achter het plot. Uiteraard zijn dat woorden die ik er nu aan geef.

In 2005 maakte hij The New World (trailer), maar omdat ik destijds niet echt fan was van Colin Farrell heb ik de film met gematigde interesse gekeken. Dat levert doorgaans ook een gematigde ervaring op kan ik je melden. MAAR. In 2011 kwam daar The Tree of Life (trailer). Alleen die trailer al! Die beelden, dat camerawerk. De muziek. Alsof het verhaal, het plot, slechts dient om een veel groter verhaal te vertellen. Vooral met beelden en associaties. Grootser, dieper en allesomvattend. Grote woorden, ik weet het. Hij slaagt ook niet in alles, maar geboeid was ik.

Een jaar later was daar To the Wonder (trailer). In die film poogde hij hetzelfde als in The Tree of Life te doen, maar dat mislukte naar mijn idee grandioos. De in mijn ogen matige acteur Ben Affleck hielp niet mee, maar het was vooral het ontbreken van een link tussen de beelden en het plot. Alsof ze random gemonteerd waren. Jammer. Drie jaar later: Knight of Cups. Met enige terughoudendheid toch maar kijken. Kan goed gaan (a la The Tree of Life) of fout gaan (a la To the Wonder).

Knight of Cups

Dolend

Hoofdpersoon Rick, overtuigend neergezet door Christian Bale, leeft zijn leven zonder er echt onderdeel van uit te maken. Dat wordt niet verteld, maar er is geen andere conclusie te trekken dan deze. Hij is weliswaar succesvol, maar doolt rond in zijn eigen bestaan. Zoekende naar vervulling, houvast en betekenis. Mooie vrouwen, al dan niet betaald, weet hij aan zich te verbinden, maar ook zij dringen niet door tot hem. De prachtige lichamen ten spijt.

Rick is vervreemd van zichzelf. Acteur Christian Bale heeft nauwelijks on-screen tekst, maar daar is de geloofde/gehate (jij mag kiezen) voice-over voor. Dialogen zijn er dus ook niet. Woorden gaan alleen richting Rick om daar af te ketsen op de opgetrokken muur. Ook zijn broer en zijn vader (sterk gespeeld door Brian Dennehy) houdt hij grotendeels op afstand. Zelfs wanneer hij over zijn dode broer gaat.

Zoektocht

Het voordeel van een dergelijke film is dat je eigenlijk met bovenstaande beschrijving al de film hebt samengevat. En dat duurt dan twee uur, wat voor velen een te grote opgave zal zijn. We zijn getuige van Rick’s zoektocht al moeten we het verhaal, de betekenis en diepgang zelf construeren uit de vele prachtige beelden die op ons afkomen. Indien je ook met die verwachting de film gaat kijken, en ook over het vermogen en vooral geduld beschikt, zal het een mooie ervaring zijn.

De zoektocht van Rick is moeilijk en teleurstellend (voor hem). Talloze keren zien we hem staren, soms met emoties die vooraf worden gegaan door ‘nep-‘. Of: niet oprecht. Niet oprechte blijdschap, maar ook niet (opr)echt verdriet. Pas richting het einde van de film zien het verdriet wanneer het besef binnendringt dat hij niet meer is dan een huls van zichzelf. Hij kijkt op naar overvliegende helikopters. Ze zijn als metaforen voor zijn leven: alles registrerend van buitenaf zonder er deel van uit te maken. Water komt eveneens vaak terug, hetzij in de vorm van de wilde zee, hetzij in de vorm van een rustig zwembad gelegen nabij een decadente villa. Gaandeweg gaan we van de laatstgenoemde naar de eerstgenoemde.

Leegte

De film haalt in zekere zin uit naar Hollywood, waar Rick onderdeel van uitmaakt. De ultieme leegte van het succesvolle bestaan. Alles in overvloed, maar leeg van binnen. Het egoïsme, de ‘zelfrealisatie’, macht, geld en seks. Dit alles kan niet bestaan zonder ook de ziel van een persoon aan de tasten. Langzaam te verworden tot een oppervlakkige en afgestompte versie van jezelf. En het tergende is dat je getuige bent van dit gestage proces, maar niet bij machte lijkt het tij te keren.

Ik realiseer me dat dit alles nogal zwaar op de maag ligt. Terecht ook. Maar wat gaaf wanneer een film als Knight of Cups, ontdaan van plot en dialogen, en in plaats daarvan rijkelijk gevuld met prachtige beelden en overdenkingen die aanzetten tot eigen interpretatie, je zo weet te pakken. Het vergt dat je er bij blijft. Maar dan heb je zeker ook wat.

Trailer

Transcendentie

Een aantal keren hoor je Rick’s vader in de voice-over. En gaandeweg ga je steeds meer inzien dat zingeving geworteld is in iets dat boven onszelf uitstijgt. Transcendentie. Een Vader met een hoofdletter. En juist het feit dat deze uitleg en gekozen betekenis volledig vrijwillig en zelf ‘afgeleid’ is, maakt Knight of Cups tot een prachtige film. Net als Interstellar.

Iets meer over auteur Renco Schoemaker

Renco is ruim 35 jaar, man en vader van twee. Hij was eerder jeugdouderling in zijn gemeente in Zwolle. Hij mag graag fietsen, hardlopen, tv series kijken en bloggen. Luistert tot slot graag naar harde christelijke herrie.

Categorieën

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.