Skip to main content

Beloning?

Overwint het goede en wordt het kwade daadwerkelijk gestraft?

Het viel Dick na de serie Dopesick op dat slechteriken er vaak mee weg lijken te komen en dat de beloning voor goeieriken achterwege blijft
| Dick Sluiter |

Ik keek pasgeleden de serie Dopesick op tv (zie kader), waarbij de eindconclusie nog wel even bleef hangen. En dan niet de conclusie over de voortdurende, verwoestende werking en gevolgen van Oxycontin, maar over de conclusie dat de échte slechteriken er uiteindelijk mee wegkomen en dat de beloning voor de goeieriken vrij schamel uitviel. Ergens wordt ons mensen voorgehouden, door overlevering en talloze sprookjes en verhalen, dat de slechten worden gestraft en de goeden worden beloond. In de Bijbel is dit ook een groot thema. Al wordt in de Bijbel vaak gesproken over een berechting die plaats zal vinden in het hiernamaals in plaats van het nú en op deze aarde.

 

Beloning

In de serie Dopesick werken ‘the good guys’ jarenlang in onderbetaalde, onderbezette, tijdrovende omstandigheden. En met wat als beloning? Er worden wat mensen gestraft, er wordt een boete betaald, maar dit voelt nergens áls echte genoegdoening voor het aangedane leed en dit feit trof me zo. Het feit dat je kunt werken aan het goede en de zichtbare beloning uitblijft. Je zult niet vaak een groot geldbedrag, een (koninklijke) onderscheiding of iets anders uitgereikt zien worden, als dank voor je tomeloze inzet voor het goede. De kans is groot dat je in anonimiteit blijft, dat je erkenning op kleine schaal zal blijven. En dat terwijl de maatschappij mij vertelt dat alles moet eindigen in succes. En succes is zichtbaar, in welke vorm dan ook.  Maar bijvoorbeeld ‘rechtvaardigheid’ is niet altijd zichtbaar en mocht je in nastreven hiervan succesvol zijn, dan zul je al snel merken dat succes op dit vlak een heel andere schaal wordt gemeten dan pakweg succesvol zijn in werk of sport.

Ik weet dat dit geen unieke conclusie is, maar het trof mij dus. Het trof mij ook, omdat ik goed gedrag ook graag beloond wil zien worden. De slechteriken gestraft. En als dat niet gebeurt, waarom eraan beginnen? Dan kun je wel aankomen met grote woorden als ‘waarheid boven tafel krijgen’, ‘gerechtigheid’ etc., maar kun je die concreet genoeg maken om je járenlang voort te drijven? Een vraag die mij moeilijk op voorhand te beantwoorden lijkt.

De vastberadenheid om toch te knokken voor het goede, met het besef van persoonlijke opofferingen en een beloning die hoogstwaarschijnlijk abstract zal blijven, is een eigenschap die ik zeer bewonder. Deze eigenschap bezitten bijvoorbeeld de strijdvoerders tegen Purdue Pharma, de boze drijvende kracht achter de Oxycondon opioïdencrisis. Maar er zijn talloze voorbeelden van dergelijke nobele, maar ook vaak eenzame, kruisvaarders te noemen. In de populaire media is de langslepende strijd tegen Dupont vanwege diens aandeel in de decennialange geschiedenis van milieuverontreiniging middels PFAS verfilmd (Dark Waters) of de serie Mr Bates vs The Post Office die verhaalt over het waargebeurde verhaal van de onterecht van fraude en diefstal beschuldigde filiaalmanagers van de Britse Post Office verschenen. Dit is een van de grootste schandalen en rechterlijke dwalingen in de recente Britse geschiedenis gebleken, maar met een járenlange strijd daaraan voorafgaand

Beloning?

Dopesick

De opiatencrisis in de VS eiste al aan zo’n half miljoen doden. In de serie Dopesick komt dat abstracte gegeven pijnlijk tot leven. We zien hoe farmaceut Purdue Pharma het middel OxyContin op de markt brengt, dat verslavender is dan heroïne. Het bedrijf negeert de gevaren en gaat keihard voor financieel gewin. Een hardwerkende dorpsdokter is slachtoffer van de ijzersterke marketingmachine van Purdue Pharma en maakt van zijn patiënten onbedoeld drugsverslaafden. De persoonlijke verhalen in de serie zijn schrijnend, de hebzucht van de farmaceut schokkend. De miniserie kreeg veertien Emmy-nominaties, waarvan er twee werden verzilverd (een voor acteur Michael Keaton en een voor het camerawerk) (Bron: VPRO Cinema)

“Het feit dat je (keihard) kunt werken aan het goede, maar de zichtbare beloning uitblijft.”

Dichtbij

Ons geloof leert ons het goede te doen, naar voorbeeld van Jezus, met als belofte dat de daad niet het middel tot maar het doel op zichzelf is. Dus niet gericht op een beloning in het hier en nu of in het hiernamaals. Maar dat blijkt in deze tijd van onmiddellijke behoeftebevrediging, het openlijk tonen van je laten en doen, nog niet gemakkelijk. Als de zichtbare beloning uitblijft en je je alleen vast kan houden aan een (heilig) doel aan de horizon, dan zullen de mensen niet snel plaats nemen in de denkbeeldige rij. Maatschappelijk gezien gaat daar weinig aantrekkingskracht vanuit.

In het boek ‘De jongen, de mol, de vos en het paard’ kwam de quote voorbij: “als je de macht lijkt te verliezen over grote dingen, focus dan op wat dichtbij is en waar je van houdt”. Die quote riep weer het filmpje van Youth Alpha in herinnering (zie onder), waarbij een jongetje op een strand met honderden gestrande zeesterren, deze zeesterren vervolgens één voor één weer terug draagt naar zee.  Het jongetje wordt uitgelachten door een toeschouwer die zich afvraagt wat dit nu voor een zin heeft. Op die hele grote schaal schiet dit toch niet op? lacht de toeschouwer richting het jongetje. Waarop het jongetje met een zeester in zijn hand zegt: maar voor deze ene wel…

Galaten 5

13  Broeders en zusters, u bent geroepen om vrij te zijn. Misbruik die vrijheid niet om uw aardse begeerten vrij spel te geven, maar dien elkaar in liefde, 14  want de hele wet is vervuld in één uitspraak: ‘Heb uw naaste lief als uzelf.’ 15 Maar wanneer u elkaar aanvliegt en verscheurt, pas dan maar op dat u niet door elkaar wordt verslonden. 16  Ik zeg u dus: laat u leiden door de Geest, dan zult u niet toegeven aan aardse begeerten. 17  De aardse begeerte gaat in tegen de Geest, en wat de Geest verlangt gaat in tegen de aardse begeerte. Het een is in strijd met het ander, en u kunt dus niet zomaar doen wat u wilt. 18 Maar wanneer u door de Geest geleid wordt, bent u niet onderworpen aan de wet. 19  De praktijken waartoe de aardse begeerte aanzet zijn bekend: ontucht, zedeloosheid en losbandigheid, 20 afgoderij en toverij, vijandschap, tweespalt, jaloezie en woede, gekonkel, geruzie en rivaliteit, 21 afgunst, bras- en slemppartijen, en nog meer van dat soort dingen. Ik herhaal de waarschuwing die ik u al eerder gaf: wie zich aan deze dingen overgeven, zullen geen deel hebben aan het koninkrijk van God. 22  Maar de vrucht van de Geest is liefde, vreugde en vrede, geduld, vriendelijkheid en goedheid, geloof, 23  zachtmoedigheid en zelfbeheersing. Er is geen wet die daar iets tegen heeft. 24  Wie Christus Jezus toebehoort, heeft zijn aardse natuur met alle hartstocht en begeerte aan het kruis geslagen. 25  Als we leven door de Geest, laten we de Geest dan ook volgen. 26 Laten we elkaar niet uit eigenwaan de voet dwars zetten of een kwaad hart toedragen.

Genoeg

In mijn moedeloosheid en het gevoel dat het goede, het recht, het uiteindelijk toch niet zal overwinnen, blijft de conclusie om het dichter bij huis te houden, om daar het verschil te maken, wel datgene wat me op de been houdt. Het klinkt als de gemakkelijke weg, immers klein is ook maar klein en klinkt als jezelf ervan afmaken, maar ook hier zou je toch weer te snel voorbijgaan aan de liefdevolle daad zelf. Wat minder gericht op de kwantiteit, de directe resultaten, dat doel aan het einde van de rit, maar gewoon gericht op de daad zelf.

Niet toevallig, want toeval bestaat niet, zat ik gisteren een overleg bij waar werd gesproken over Galaten 5. Het bekende hoofdstuk over de vruchten van de (Heilige) Geest (zie kader), waarin wordt gesproken over het achterlaten van onze aardse natuur met alle harttocht en begeerte om het goede te doen. Er wordt dus eigenlijk een ‘onaards’ beroep op ons gedaan en dát voelen we continu. Maar dit beroep biedt ons wel dat uitzicht op een hogere uitkomst en een schoon geweten. En dit zal ons niet altijd kunnen wapenen tegen moedeloosheid of uitzichtloosheid, maar als je het op zulke momenten weer klein kunt maken, dan biedt het uitzicht dat dan ontstaat ons ongetwijfeld weer nieuwe moed om vol te houden. En de resultaten daarvan zullen dan niet te meten zijn in hedendaagse, ‘aardse’ standaarden, maar je mag wel leven in de belofte van een gezegend leven, omdat in het doen van het goede de beloning al ingebakken zit.  Laat dat dan genoeg zijn…

Iets meer over auteur Dick Sluiter

Dick is zo’n 40 jaar, getrouwd en vader van drie kinderen. Hij is zeer geïnteresseerd in alles wat met religie te maken heeft, van kunst tot wetenschap en van traditioneel tot postmodern.

Categorieën

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.