Ik ben een groot fan van Japan. En laat nu een van de grote hedendaagse, en persoonlijke favoriete, Japanse regisseurs een serie hebben gemaakt voor Netflix. Netflix? Inderdaad, verborgen in de krochten van heel veel rommel zitten prachtige parels verstopt en Asura is er één van. Geregisseerd dus door Hirokazu Kore-eda, die talloze moderne klassiekers, met prijzen overladen films heeft gemaakt (Life Father, Like Son; Shoplifters)

Kore-eda waagt zich dit keer aan een soort van familiekroniek; een serie over het wel en wee van vier zussen. Dit klinkt allemaal niet heel spannend en dat is het misschien ook niet, maar juist de levensechte weergave maakt de serie tot een parel. Het voelt dichtbij, intiem en ‘waar’ zonder effectbejag of de zoektocht naar onnodige spanning of iets dergelijks. Alsof je één van zijn prachtfilms oprekt en verlengt tot serielengte.  De acteerprestaties van de gerenommeerde acteurs (sterren in Japan) dragen daaraan bij, maar ook de prachtige set design, omgeving, gevoel voor sfeer, en de nadruk op het belang van (samen) eten bereiden. Het water loopt je regelmatig in de mond. Het is heerlijk toeven in de wereld van Kore-eda, zien is geloven, is mijn tip dan ook.

Een verrassing in mijn lijst en niet in de laatste plaats voor mezelf. Huh? Ik ben toch de samensteller van deze lijst, dus hoe kan ik mezelf dan verrassen?

Deze serie bleek dus, in weerwil van het terugkijken naar het afgelopen jaar, meer indruk te hebben gemaakt dan ik dacht, zonder dat ik dit al te bewust door heb gehad. Ik heb veel series gezien, maar achteraf blijkt het leeuwendeel, hoe prettig de kijkervaring toentertijd ook was, het niet heel lang vol te hebben gehouden in mijn actieve herinneringen. Maar Families Like Ours dus wel. Ik kon moeiteloos de serie voor de geest halen en gedetailleerd navertellen.

Uitgangspunt van de serie is een gedachten experiment: stel dat wij Nederlanders (of in het geval van deze serie Denen) vluchtelingen zouden zijn? Ingegeven door de klimaat- en vluchtelingencrisis werd deze Deense serie bedacht door Thomas Vinterberg. Wederom een topregisseur, bekend van bekroonde films als Festen en Jagten, aan het roer, gevolgd door een keur aan bekende (Deense) steracteurs, dezelfde succesvolle formule als bij Asura hierboven.

Het gedachten experiment is het aspect waardoor de serie bleef hangen. Het omdraaien van het perspectief: als wij nu eens de directe slachtoffers worden van de klimaatcrisis (bijv. door hoog water zoals in de serie) en wij gedwongen zijn om te vluchten en afhankelijk worden van andere landen om ons op te vangen. Pijnlijke, confronterende vragen en scenes leverden dat op, dichtbij, maar ook vaak invoelbaar. De grenzen opzoekend van onze overtuigingen, onze humaniteit en wel of niet bereidheid om offers te brengen. Erg sterk, al was de serie zeker verhaaltechnisch niet altijd zonder gebreken, maar dit werd ruimschoots gecompenseerd door de impact.

De serie waar je dit jaar niet omheen kan/kon. Kort na de release waren de superlatieven al niet van de lucht en dat bleef zo tot de eindejaarslijsten de afgelopen tijd. En hoezeer ik me graag als een snob zou willen gedragen, kan ik in dit geval niet anders concluderen dan dat de lofprijzingen terecht zijn. De aspecten waarvoor de serie dan lofprijzingen ontvangt kunnen natuurlijk wel verschillen en dat is bij mij ook het geval.

Wat vond ik goed: allereerst vond ik het film technisch een hele gave serie, met die (ogenschijnlijke) one-takers en prachtige camerabewegingen. Ook de verhaalopbouw van deze korte serie was sterk, interessante onthullingen en uitbreidingen van de onthullingen kwamen precies op de juiste plekken samen, hulde daarvoor. De acteerprestaties van de hoofdpersonages waren bovendien bovengemiddeld goed; je twijfelt niet aan de oprechtheid en motieven van iedereen, zowel goed als fout. De thematiek, manosfeer en invloed van digitale media, vond ik nog het minste aspect van de serie, ook al was dit een van de grote ‘selling points’. Je zou hier nog wel een discussie over kunnen hebben, dus indirect is zelfs dat een compliment. Dit alles bij elkaar maakt maar dus maar één conclusie: als een serie beklijft, blijft hangen, tot nadenken stem én je (verhaal) technisch kan meenemen, dan ben je gewoon een topper.

Om maar meteen met de deur in huis te vallen: niet zo sterk als seizoen 1. En de geweldige twee aflevering van dit seizoen was daar debet aan. Bijzonder hoe de beste aflevering van een seizoen op een bepaalde manier ook weer niet zo super kan zijn.

De apocalyptisch wereld, de continue dreiging, maar ook zeker de ‘quest’, de zoektocht, blijven wel de beste elementen van deze serie. Het uitgangspunt is helemaal niet zo spectaculair, men moet eenvoudig weg van A naar B, maar zoals bij wel meer goede series is dat een fijne kapstok om een avontuur aan op te hangen. Want hoeveel schimmel blokkades blijk je wel niet overwinnen om bij punt B te komen, en dan blijken schimmels nog niet eens je grootste uitdaging. Hoe cliché ook, maar vaak is de (mede-) mens het grootste monster van de serie. Nog even over die twee aflevering: hier kwam wel alles bij elkaar wat de serie geweldig maakt. Spanning, actie, een stukje ‘gore’, verdriet, wraak, verhaallijnen die samenkomen (ook van vorig seizoen); bijzonder sterk uitgevoerd. Wellicht zo sterk omdat er al bronmateriaal vanuit de game beschikbaar was, maar dan moet je dit nog weten te vertalen naar het medium serie, met toch ook zijn eigen regels. De consequentie van deze aflevering was wel dat er iets van het hart/ziel van de serie verloren ging en men er niet goed in geslaagd is deze in het restant van het seizoen te hervinden. Ook de missie kwam min of meer tot stilstand, niet alleen qua locatie, maar ook in plot. Zoals hierboven beschreven toch één van de kwaliteiten van de serie. Men verloor zich nu vooral in (nog) niet heel interessant subplots, maar wie weet komt dat nog goed. De kwaliteit van de eerdergenoemde elementen waren gelukkig ruimschoots aanwezig om deze kritiek te overstijgen. Op naar de nieuwe afleveringen zou ik zeggen.

Ik schrijf geen officiële top10, in de zin van dat de nummer één van mijn schrijfsels niet daadwerkelijk mijn beste serie van het jaar is (maar wel zou kunnen zijn). Want in dat geval staat de serie Task zeker op de verkeerde plaats én mag niet ontbreken als kanshebber voor nummer 1. Waarom?

Ik denk allereerst omdat ik niet kon wachten om telkens een nieuwe aflevering aan te zetten. En dat is zeker geen overweging die ik bij veel series, zelfs niet uit mijn top 10, vaak maak. Eén aflevering per keer is voor heel veel series helemaal prima. Ik geef toe dat dat ook met de thematiek of vorm te maken kan hebben, maar in het geval van Task bedoel ik het vooral in de nieuwsgierigheid, de plot opbouw, de betrokkenheid met het verhaal en met de personages, de spanning, die ervoor zorgde dat je verder wilde kijken. Dan helpt het dat Mark Ruffalo een fijne acteur is om je serie aan op te hangen, maar ook de andere acteurs wonnen al snel mijn hart, en dit had betrekking op de hele linie, van hoofdpersonages tot bijfiguren. Ook de omgeving van Pennsylvania is uiterst geschikt (en fotogeniek) om je mee te slepen in dit misdaad drama, met zeker ook die nadruk op drama, naast die (spannende) misdaad. De serie voelde echt, qua weergave van een gemeenschap, misschien zelfs van de marges in de Amerikaanse samenleving in het algemeen, en bood vooral een hart. Als de kern van je serie een relatie heeft of meerdere relaties heeft, man-vrouw/broer-zus/vrienden etc., die goed uitgewerkt is, die authentiek voelt, die de tijd krijgt om te groeien gaandeweg de afleveringen dan is het grootste ingrediënt voor een serie al gevonden. In combinatie met die eerdergenoemde spanning maakte dat een heerlijke serie om naar te kijken.

Eva Crutzen is multi-getalenteerd. Ze speelt namelijk niet alleen hoofdrolspeelster Cat in de serie Bodem, maar is ook de (liedjes-)schrijver en regisseur, kortom een alleskunner. Dit seizoen borduurt (gelukkig) voort op het vorig seizoen, met wederom de eindeloze twijfels van de veertiger Eva als uitgangspunt. Met in de kern haar zoektocht naar liefde, een kinderwens, de band met haar ouders en zus, en de verwerking van de dood van haar broer, Tom. Dat klinkt niet als luchtige kost, maar deze serie verstaat echt de kunst om het nooit loodzwaar te laten voelen, zonder aan de kracht van de eerdergenoemde onderwerpen te tornen. Er zaten dit seizoen weer een boel smakelijke verrassingen voor de kijker in petto, waaronder musical elementen, een quizshow en hallucinante koortsdroom. De kracht van de serie is ook de lengte van de afleveringen, niet te lang, maar ook zeker niet te kort. De relaties in de series voelen volwaardig én uitgewerkt, en dat is dus een knap staaltje werk. Kortom, een parel van eigen bodem (…)

Ik overtreed eigenlijk een (eigen gemaakte) regel hier: een serie in de lijst opnemen die nog niet is afgerond (of die ik niet heb afgerond). Het zit namelijk zo dat dit laatste seizoen van Stranger Things, seizoen 5, in maar liefst 3 delen wordt geserveerd, Hopelijk geen trend die we vaker gaan zien, want de commerciële motieven winnen het duidelijk van artistieke drijfveren (of vergis ik me hierin, Netflix?)

De culminatie van seizoenen lange opbouw heeft tot dusverre wel een zeer geraffineerde opbouw. Zoals de vorige keren worden de pionnen/plotelementen voorzichtig, maar duidelijk (en spannend) op hun plaats geduwd. De anticipatie is dan ook een grotere kracht dan de verrassing. De fan service aan de trouwe fans van het eerste seizoen is daar en de jaren 80 fetisjisten kunnen ook nu weer hun hart ophalen. Tel daarbij op dat de onthullingen tot een einde moeten komen en je hebt alle vertrouwde onderdelen op hun plaats. Deze serie wist fantasy weer een stukje meer salonfähig te maken, waarvoor ik ze alleen maar kan bedanken.

Een ‘ouderwetse’ comedy serie in mijn top 10. Hulde voor St. Denis Medical. Ik geef toe dat deze serie niets doet wat ik nog niet eerder heb gezien. Het vertoont wat mij betreft zelfs heel veel overeenkomsten met een van mijn favoriete komedie series, Community. Zonder overigens die kwaliteit te benaderen, maar desalniettemin heb ik hier wel met volle teugen van genoten. En dus ook veel gelachen! Dat is natuurlijk dé reden voor deze top 10 notering, de humor. Het uitgangspunt vind ik bijvoorbeeld al goed gekozen: een ziekenhuis of eigenlijk beter gezegd een streekziekenhuis. En in die specificatie zit al humor, zoals Community ook ging over een ‘college’, maar dan niet één van prestigieuze, maar juist één aan die andere kant van het spectrum, de lokale, avondschool variant. Met daarbij horend al die gefnuikte ambities, mislukte carrières, met te weinig budget kampende scholen/ziekenhuizen, vol met opportunisten, met uiteindelijke matige resultaten (op zijn best) tot gevolg in een continue competitie om voor vol(waardig) gezien te worden. En dat is voer voor talloze grappen natuurlijk. St. Denis Medical giet dit ook nog in een fijne mockumentary vorm (net doet alsof het non-fictie is in plaats van fictie), ook weer een heel grappige vorm, mits goed uitgevoerd. Maar ook dat heeft St. Denis Medical onder de knie. Seizoen 2 is alweer onderweg, dus de popcorn staat hier alweer klaar.

Deze serie is zeker niet foutloos, maar ze weten moeiteloos de juiste snaren (pun intended) te raken om je mee te nemen. En waarin neemt deze serie je dan mee? In boeiende onderwerpen zoals muzikale integriteit, onafhankelijkheid, het recht om jezelf te mogen zijn én dit te mogen uit. De zoektocht in seizoen 2 naar meer (commerciële) inkomsten vormt het leidmotief voor dit seizoen. Het voor veel artiesten vast herkenbare vraagstuk: wat kan en moet ik doen (of opgeven) voor meer succes, zonder daarbij in te hoeven boeten op oorspronkelijkheid en identiteit? Dat klinkt allemaal bloedserieus, maar vergis je niet, het is uiteindelijke de humor die de serie vleugels geeft (en hier daar een oprechte traan). De seizoen finale eindigt bijvoorbeeld met een serenade van de band (vrouwen) aan een mannelijke love-interest in de vorm van het liedje The Reason van Hoobastank (!). Een voorbeeld ook van de voortdurende omdraaiing van gender en cultuur rollen/verwachtingen die deze zo uniek maakt. Absolute aanrader (en dan heb ik nog niet eens de andere geweldige punk songs op de soundtrack genoemd).

Deze bungelt toch echt wel onderaan mijn lijstje van dit jaar. Ik mag deze serie nog steeds heel graag, vandaar alsnog deze plek, maar dit seizoen was echt wel minder dan de vorige twee. Het lag niet aan de acteurs, die waren voor het merendeel wel weer goed gecast, maar het zat hem vooral in de ontwikkeling van de personages gedurende het seizoen. De motivaties en ontwikkelingen van sommige verhaallijnen waren op een of andere manier minder logisch, minder karakter gestuurd en meer plot gedreven dan de vorige keren. De personages kropen daardoor minder onder de huid. En op de één of andere manier was de locatie, het overigens prachtige Thailand, daar ook debet aan. Ik kan mijn vinger er niet precies op leggen, maar alles viel net wat minder lekker in elkaar. Neemt niet weg dat ik wel weer met veel plezier heb gekeken, waarbij het uitlachen van de geprivilegieerden toch de hoofdmoot blijft, met hun hypocrisie en oppervlakkige (zoek) naar spiritualiteit en levensfilosofieën. Hilarisch waren bijvoorbeeld de rollen van Aimee Lou Wood als Chelsea en Patrick Schwarzenegger (zoon van) als Saxon, hoe rommelig soms de uiteindelijk ‘afwerking’ van hun personages ook waren. En dit blijft de serie met de allerleukste theme song van allemaal!