Twijfel, een reactie van Len

Oei! Twee stabiele geloofsmannen die dicht bij me staan, dat zijn jullie. We delen al jaren veel met elkaar over ons omgaan met ‘het geloof’. Nu hebben jullie aangeven wel eens te worstelen met twijfel over dat geloof. Dat bebaarde hipsters twijfelen was ik inmiddels gewend geraakt. Maar uitgerekend jullie die twijfelen over de basis van mijn bestaan… Oei! Toch was ik meer opgelucht dan geschrokken. [deze blog is een reactie op de eerdere blog van Renco en de reactie daarop van Bert]

Herkenbaar

Eigenlijk herken ik die twijfel wel een beetje. Het ontstond bij mij op het moment dat mijn leven even op de kop stond. De diagnose was kanker en de weken die volgden waren erg spannend. Het liep allemaal met een sisser af, maar wat had het er ingehakt.
Het confronteerde me met mijn vertrouwen in God. Ik dacht altijd dat als ik maar genoeg op God zou vertrouwen, mijn leven redelijk voorspoedig zou verlopen. Had ik niet genoeg op God vertrouwd? Moest ik alsnog dubbel zo hard vertrouwen om alles weer gezond te krijgen?

Ok, wat heeft dit met twijfel te maken? Ik ben helemaal gezond, dus geen reden voor twijfel toch? Het getwijfel ontstond omdat ik ontdekte dat ik het geloof gebruikte voor mijn voorspoedige leven. Het geloof diende mij. Als ik maar genoeg vertrouw, dan levert mij dat iets op…

Psychologie

Psychologisch gezien was het altijd prettig om op iets buiten mijzelf te kunnen vertrouwen. En die psychologische voordelen van geloven ontdekte ik ook op andere vlakken. Zo is het heel prettig om je hart regelmatig te luchten -bidden-. Het is fijn om inspiratie, kaders en doelen te krijgen -Bijbel en ander onderwijs-. Het doet een mens goed om vergeving te vragen en vergeving te ontvangen. Het is prettig om een positief zelfbeeld te ervaren –geliefd kind van God-. Het voelt goed om onderdeel te zijn van een betrokken community – kerk-. En zo kan ik nog wel even doorgaan met het opnoemen van de psychologische voordelen van het geloven. En wij gelovigen noemen dit natuurlijk niet de psychologische voordelen. We (horen te) geloven in de bovennatuurlijke werking van al het bovenstaande.

Eigen welbevinden

De twijfel kwam binnensijpelen: als er zoveel psychologische voordelen zijn, is het geloof dan niet bedacht omdat wij mensen daar gewoon veel behoefte aan hebben. Het doet ons goed, levert iets op en dient onze gemoedstoestand. Ik was er in ieder geval achter gekomen dat mijn geloof op veel vlakken vooral om mijn eigen welbevinden ging. Het geloof als therapie en God als ultieme coach.

De twijfel die toen wat binnen sijpelde stond nooit echt op de voorgrond. Ik vond het een helder inzicht om te merken dat geloven vooral om mijzelf draaide en ben bewust een proces ingegaan waarbij ik God op de troon uitnodigde i.p.v. ikzelf.
En toch, af en toe, komt die twijfel wat boven drijven. Dan ervaar ik rust of leiding van God, maar plopt de gedachte op “dit is niet God, dit is gewoon psychologie”.

Het één hoeft het ander natuurlijk niet uit te sluiten. Iets kan een psychologisch én bovennatuurlijk zijn. Bovendien heeft God ons geschapen, logisch dat een leven met Hem psychologisch goede effecten heeft, Hij heeft die psychologie gemaakt. Met dergelijke gedachtes probeer ik het getwijfel te beteugelen, want ik wil het geen plek geven, die twijfel.

Opluchting

En nu schrijven jullie over getwijfel en lucht het me vreemd genoeg op. Vaak als ik iets probeert te beteugelen omdat het er niet mag zijn, wordt datgene alleen maar sterker en groter. Je kent het wel, het roze olifant effect.
Door jullie schrijven is die magie wat verbroken. De lat ligt niet meer zo hoog: iedereen (zelfs jullie) worstelt wel eens met twijfel. Ik hoef dit niet krampachtig te gaan beteugelen.

Of zoals jij schrijft, Renco:

Mezelf en mijn geloof testend met het onlosmakelijk verbonden risico op vergelijkbare ervaringen van strijd, twijfel en onrust. Maar ik weet op dit moment wél dat God ook in dat proces net zo met mij verbonden wil zijn als toen ik deze vragen niet stelde.

En ook bij jou, pa, lees ik dat twijfel en God blijven zoeken zonder kramp moet kunnen:

Er is ongelooflijk veel wat ik niet begrijp. Van God niet en van de Bijbel niet (…) God zal zich ‘bewijzen’ aan hen die Jezus’ woorden (soms al twijfelend, met vallen opstaan) geloven en opvolgen. Zonder dat kan het niet.

Bedankt dus voor jullie dappere openheid!

Daarnaast vind ik het mooi om te lezen dat jullie twijfel niet leid tot een manier van geloven waarin de lastige twijfel-issues gewoon verwijderd worden. Ik proef uit jullie brieven dat de twijfel best bepaalde veranderingen kan veroorzaken, maar dat deze verandering eerder zorgt voor een diepgang en een blijven vasthouden en zoeken naar de kern.

A person’s faith can collapse almost overnight if she failed over the years to listen patiently to her own doubts, which should only be discarded after long reflection. -Tim Keller-