Skip to main content

Rust

Is er nog wel plaats voor rust?

Vandaag schrijft Dick over rust: je kunt goed rusten of de rust opzoeken – en toch de innerlijke rust missen. Daarom gaat rust verder dan de afwezigheid van werk of geluid.
| Dick Sluiter |

Dick las recentelijk een blogreeks over rust. Er werden herkenbare ervaringen van ons moeizame omgang met rust in ons dagelijks leven gedeeld; erg interessant en tot nadenken stemmende inzichten. Die inzichten komen overigens weer uit een boek van John Mark Comer (The Ruthless Elimination of Hurry) en worden via een viertal tips toepasbaar gemaakt voor dagelijks gebruik.

Rust en geluk

Ik las recentelijk een blog reeks over rust. Zie Esther Kaper op Lazarus.nl. Haar ervaringen waren herkenbaar, interessant en vol mooie inzichten. Die zij overigens weer haalt uit een boek van John Mark Comer (The Ruthless Elimination of Hurry: How to Stay Emotionally Healthy and Spiritually Alive in the Chaos of the Modern World), maar ze weet het mooi naar haar persoonlijke leven te trekken via een aantal tips. Waarom zijn we zo onrustig zijn en massaal op zoek zijn naar rust, vraagt Esther zich af? Ik moest als antwoord meteen denken aan de obsessie met het zoeken naar geluk (luister ook onze podcast ). Psychiater Dirk De Wachter schreef hierover in 2019 een interessant boek (De kunst van ongelukkig zijn). Daarin zegt hij het volgende:

Geen massale armoede. Geen oorlog. Materieel gezien hebben we een goed leven. Hoe komt het dat veel mensen toch hulp nodig hebben van de psychiater? We ervaren moeilijkheden, verdriet, problemen in een wereld die goed lijkt te zijn. Het probleem van deze wereld is de obsessie met gelukkig zijn. Dat gelukkig zijn wordt bovendien hedonistisch ingevuld. Genieten! Dat is een vergissing. Het doel van het leven is niet gelukkig zijn, maar een zinvol bestaan leiden.

Haasten en ons druk maken om geluk lijken met elkaar te maken hebben. We moeten zoveel van onszelf en ondertussen ook nog de hele tijd genieten. Terwijl juist rust en bezinning je terug kunnen brengen naar de zaken die er echt toe doen. En die zaken hebben niet altijd met genieten of leuke momenten te maken.

Rust

Wat gaat er mis?

Comer citeert filosoof Dallas Willard: ‘Haast is de grootste vijand voor ons spirituele leven vandaag de dag. Je moet haast meedogenloos uit je leven elimineren.’ De Zwitsers psychiater Carl Jung stelt het scherper: ‘Haast is niet van de duivel, haast ìs de duivel” Volgens Comer is de oplossing voor haast niet: ‘meer tijd’. Zouden we meer tijd hebben, dan zouden we ons leven simpelweg nóg voller stoppen. Daarna zouden we ons realiseren dat we nog steeds niet alles kunnen doen wat we willen. We zijn mensen en we zijn beperkt. Uiteindelijk is ons leven eindig. Je kunt simpelweg niet álles wat je wilt voor je dood hebben gedaan.

Volgens Comer is het antwoord te vinden als je inzoomt op het leven van Jezus. “Daaruit kunnen we gewoontes halen, die goed zijn voor ons en die onze haastziekte elimineren.”

“Het probleem van deze wereld is de obsessie met gelukkig zijn. Dat gelukkig zijn wordt bovendien hedonistisch ingevuld. Genieten! Dat is een vergissing. Het doel van het leven is niet gelukkig zijn, maar een zinvol bestaan leiden.”

Wat moeten we doen?

Tip 1: wees alleen in stilte

Dit blijkt nog niet zo eenvoudig als we denken. In de douche ervaren we waarschijnlijk één van onze weinige momenten in stilte op een dag. Maar die stilte brengt ons wel tot onszelf. Even geen afleiding en alleen zijn met je gedachten en gevoelens. Confronterend misschien, maar ook inzicht gevend en momenten van reflectie.

De christelijke traditie heeft prachtige rituelen om stilte een plek te geven in je leven; denk aan gebed en stille tijd.

Tip 2: het houden van sabbat

Een dag niet productief zijn, ook dat zal de meeste mensen niet eenvoudig vallen. En toch besteed God in de Bijbel veel aandacht aan de sabbat (rustdag), een dag van improductiviteit. Een dag met de focus op je gezin, familie en God. Een dag waarin je niet bezig bent met moeten, maar met de dingen die mogen. Ontspanning en uitrusten zijn de belangrijkste woorden van deze dag.

Tip 3: de weg van Jezus: gulheid en eenvoud

De bovengenoemde productiviteit en onze grote focus op materiële zaken zorgen voor een constante druk. Het is immers nooit genoeg, de horizon is eindeloos. We worden hier rusteloos van, maar Jezus leert ons dat er maar een paar zaken noodzakelijk zijn:

“Draag de rijken van deze wereld op niet hoogmoedig te zijn en hun hoop niet in zoiets onzekers te stellen als rijkdom, maar op God, die ons rijkelijk van alles voorziet om ervan te genieten. En draag hun op om goed te doen, rijk te zijn aan goede daden, vrijgevig, en bereid om te delen. Zo leggen ze een stevig fundament voor de toekomst, en winnen ze het ware leven. (1 Timoteüs 6: 17-19)

Tip 4: Vertraag je leven

Het basisprincipe is: vertraag je lichaam, vertraag je leven. We zijn geen hersenen op benen. We zijn hele mensen: holistisch.

Ik kreeg recentelijk via een demo app een voorproefje uit het boek: De kracht van rust (Mirjam van der Vegt) met in de proloog de volgende quote:

 “je kunt goed rusten of de rust opzoeken – en toch de innerlijke rust missen. Daarom gaat rust verder dan de afwezigheid van werk of geluid.”

Wandelen

Rik Torfs is een groot pleitbezorger (en met hem velen) van wandelen. Hij zegt hier op TwitterWandelen is noodzakelijk wanneer je er echt geen tijd voor hebt.“.

“Wanneer ik samen met iemand wandel, valt het me altijd op hoe snel de meeste mensen lopen. Dan vraag ik of het wat langzamer kan. Kom tot rust. Keer in jezelf. Vertraag en wees stil. Ik denk dan aan deze Bijbeltekst: ‘Staak de strijd, en erken dat Ik God ben, verheven boven de volken, verheven boven de aarde.’ (Psalm 46:11, NBV21). Dat is genoeg.”

En wat hopen we te vinden?

We moeten het zoeken naar rust niet als doel stellen of als nieuw onderdeel van onze to-do lijst, maar begrijpen dat rust ons naar onszelf en God kan brengen. De onrust en het jagen naar geluk brengen ons niet naar onszelf of de zaken die er echt toe doen, maar zorgen ervoor dat we er juist steeds minder toe komen. We zijn vergeten hoe het is om stil te zijn, om eenvoudig te leven, om te vertragen, om je bewust te richten op belangrijke zaken. En zodoende vergeten we ook onszelf en God telkens op te zoeken en raken we de kern van de zaak uit het oog.

De christelijke traditie heeft prachtige middelen (rituelen) die ons daarbij kunnen helpen. En dit constateerde Dirk de Wachter ook (interview Volkskrant 29/03/19)

Veel mensen in de westerse wereld hebben geen idee wat de zin van het leven is, heeft u net gezegd. Hoe kan het dat u er wel zeker van bent?

‘Ik heb het niet zelf uitgevonden, veel filosofen spreken erover. Levinas zegt: wij zijn in de blik van de ander. Heidegger zegt: dasein ist mit sein. Zij beschrijven op een theoretische, filosofische manier wat ik aanvoel in mijn eigen leven en werk. We verdoven onszelf in de westerse wereld met leukigheid – áls het leven maar leuk is. Maar af en toe zijn er moeilijkheden en dan vragen we ons af: waarom? Er is geen antwoord op het waarom. Er is alleen een samen machteloos zijn, denk ik. Mensen die geworpen zijn in zinloosheid, hebben heel vaak niemand om zich aan vast te haken.’

De boodschap over de medemens staat ook in de Bijbel.

‘Het principe dat je je iets aantrekt van de ander komt door de eeuwen heen in alle menselijke beschavingen naar voren, gelukkig maar. Alleen: het christendom heeft er een speerpunt van gemaakt. En nu we de christelijke structuren grotendeels hebben afgebroken, zeg ik: laten we dan ten minste de boodschap behouden.’

Iets meer over auteur Dick Sluiter

Dick is zo’n 35 jaar, getrouwd en vader van twee kinderen. Hij is zeer geïnteresseerd in alles wat met religie te maken heeft, van kunst tot wetenschap en van traditioneel tot postmodern.

Categorieën

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.