Skip to main content

Il vangelo secondo Matteo

Vandaag licht Dick toe waarom hij ‘Il vangelo secondo Matteo’ (uit 1964) de mooiste Jezus film vindt. Een filmtip voor rond Pasen.
| Dick Sluiter |

De mooiste Jezus film die ik ken is Il vangelo secondo Matteo (1964). De eerste keer werd ik meteen gegrepen door de stijl: eenvoudig, maar toch erg emotioneel en aangrijpend. De keuze voor de muziek, hoe er gefilmd werd en de acteurs zorgden voor een erg fijne filmervaring. Ook een herkijk jaren later deed niets aan deze ervaringen af. Met Goede Vrijdag en Pasen voor de deur, kon ik deze filmtip daarom niet laten liggen.

Vaticaan

Ik sta hier overigens niet alleen in, gezien het feit dat de krant van Vaticaanstad, L’Osservatore Romano, in 2015 deze film uitriep tot beste film over Jezus ooit gemaakt. En iets verderop in mijn tekst, zegt Paul Verhoeven, als persoon én filmmaker, hetzelfde. De film kan ook mooie scores op Imdb (7,8) en Rotten Tomatoes (94%) alsmede 3 Oscar nominaties voorleggen.

Il vangelo secondo Matteo

De film

Voor zijn verfilming van het leven van Jezus van Nazareth ging Pier Paolo Pasolini uitsluitend uit van het eerste Evangelieboek, dat van Mattheüs: niets werd toegevoegd, alle gesproken teksten zijn letterlijke citaten.

Pasolini lichtte zijn keus als volgt toe: “De bijzondere waarde van het evangelie van Mattheüs voor onze tijd ligt erin, dat het een voorbeeld van grote vastberadenheid en absolute compromisloosheid laat zien, zonder ooit moraliserend te zijn.”

In tegenstelling tot de bombastische Hollywood-bijbelfilms uit de jaren ’50en ’60 (Ben-Hur, Quo Vadis, The Ten Commandments) streefde Pasolini een eenvoudige, pure en poëtische stijl na. Hij liet een aan het volk toebehorende Jezus zien, een Christus van de armen, strijdbaar en sociaal geëngageerd. De locaties vond hij in het arme zuiden van Italië. Alle acteurs (waaronder zijn moeder, die Maria op latere leeftijd speelt) zijn amateurs.

Paul Verhoeven

De bekende regisseur Paul Verhoeven schreef in 2011 over zijn 100 favoriete films in de Volkskrant. Episode 33: Il vangelo secondo Matteo.

“Hij (Pasolini, red.) toont Jezus niet als een softie, maar als een man die alles wat hij zegt als de keiharde waarheid ziet. Als een soort Lenin bezorgt Jezus zijn teksten met revolutionaire aplomb, en het feit dat Pasolini zelf overtuigd marxist was zal daar niet vreemd aan zijn. In 1983 verscheen het boekje Hard Sayings of Jesus van F.F. Bruce, maar al die pittige uitspraken had Pasolini allang in zijn film verwerkt.” (..)

“Zo toont Pasolini ons een heel andere Jezus dan we gewend zijn, die van de bezwerende en met zijn hoofd zo lijdzaam ten hemel gericht. Nee, deze Jezus spreekt als mitrailleurvuur, en is totaal apodictisch (=waar in zichzelf, onweerlegbaar, red.).” (..)

“Het gebruik van zwart-wit fotografie is evenzeer prachtig: zo met die longshots als Jezus door Palestina zwerft, de discipelen achter hem aan, en dan: pang! – keiharde close-ups als hij zijn revolutionaire uitspraken doet. De voortdurende bewegende camera geeft je het gevoel ‘erbij te zijn’ en door het gebruik van amateuracteurs oogt alles authentiek.”

 

Pasolini

Pasolini zelf over zijn keuze om alleen de exacte tekst uit het evangelie van Mattheüs te gebruiken: “Images could never reach the poetic heights of the text.”  En waarom het evangelie van Mattheüs: “John was too mystical, Mark too vulgar and Luke too sentimental.

Tot slot: veel kijkplezier en goede (paas)dagen gewenst!

Iets meer over auteur Dick Sluiter

Dick is zo’n 35 jaar, getrouwd en vader van twee kinderen. Hij is zeer geïnteresseerd in alles wat met religie te maken heeft, van kunst tot wetenschap en van traditioneel tot postmodern.

Categorieën

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.