Bekering

In het protestantisme is sinds de reformatie de nadruk komen te liggen op de persoonlijke band die de gelovige met God onderhoudt. Maarten Luther timmerde 95 stellingen op de kerk van Wittenberg en haalde de barrières (mentaal en fysiek) van de Rooms-katholieke kerk weg, die direct contact maken met God in de weg stonden.

Onder andere Kierkegaard (ja, hij weer) trok dit idee van de subjectiviteit van het geloof radicaler door en hielp en passant de existentiefilosofie aan zijn postmoderne opvattingen (zonder geloof dus, maar met de roep om een strikt individuele invulling van het levensproject). Maar hoe past binnen deze persoonlijke geloofsweg nog de bekeringsopdracht van Pinksteren om anderen te overtuigen van je gelijk?

Kijken in de Ziel

In het programma Kijken in de Ziel: Religieuze leiders interviewt Coen Verbraak, zoals de titel al duidelijk maakt, 12 religieuze leiders uit allerlei geloofstradities. Een van de opmerkingen uit aflevering 2 kwam van een pandit (een hindoestaanse priester). De interviewer vroeg hem, eveneens aan de andere leiders, naar de behoefte of plicht van bekering. De pandit ontkende deze behoefte en/of plicht en wees op de unieke weg die een ieder in het leven toebedeelt krijgt, volgend uit de Hindoeïstische opvattingen.

Levenswandel

Deze weg (of lot zouden wij zeggen) bepaalt je levenswandel en een pandit is, in het geval van de Hindoestanen, diegene die je bij het volbrengen van deze wandel helpt. Jij bepaalt dus voor de pandit waarbij hij je kan helpen. Je weg is bepaalt door geboorte en zou je geboren zijn in een ander gezin met andere geloven en gebruiken dan bepaalt die omgeving weer je levensweg. Het heeft dus geen zin om een ander te vertellen wat te doen, want we hebben allemaal onze eigen specifieke weg af te leggen.

De christelijke en moslimleiders (imams) antwoorden wel bevestigend over hun opdracht tot bekeren. De bevindelijk gereformeerde dominee legde dit (mooi) uit: als je iets hebt gevonden wat je gelukkig maakt, dan wil je toch niets liever dan dit delen? Dit antwoord kwam overigens voort uit een andere context, namelijk als reactie op de totale afwezigheid van bekeringsdrang bij de Joden. Hij kon niet begrijpen dat de Joden de ‘Blijde Boodschap’ niet actief naar buiten brachten.

De rabbi vertelde overigens weer een variant op de pandit, namelijk: iedereen heeft zijn rol te vervullen in het leven en voor sommigen is dat de rol van gelovige jood. Je kunt op vele manieren Joods zijn. Je bent immers Jood als je moeder Joods is, ongeacht of je dit religieus praktiseert of niet. De boeddhistische leraar vroeg zich tenslotte hardop af of het wel mogelijk is om iemand echt te overtuigen, omdat je het nu eenmaal hebt over zulke persoonlijke verlangens.

Twijfels

Ik heb dezelfde twijfels, ondanks dat ik bekend ben met fantastische bekeringen, talloze reddingen uit uitzichtloze levens en welgemeende getuigenissen. Ik ben geen pleitbezorger en/of voorstander van actieve bekering (evangeliseren), maar word wel heen en weer geslingerd tussen gevoelens die enerzijds voortkomen uit het respect dat ik heb voor de hierboven genoemde bekeringen en anderzijds mijn eigen houding hier tegenover. Ik deel namelijk de zienswijze van de pandit, rabbijn en de boeddhist, maar ik ben ook christen. Ik wil toch ook mijn levensvisie delen, omdat ik van mening ben dat dit de moeite van het naleven waard is?

Vooralsnog geef ik de voorkeur aan, of beter gezegd, geloof ik in de woorden van Sint Franciscus (verspreid het evangelie, indien noodzakelijk, gebruik woorden) en in de macht van God boven de kunde (?) van mensen. En in impliciete daden, boven expliciete woorden. Die woorden komen me bekend voor…