Skip to main content

Viermaal gebed (en meditatie)

Onderzoek wijst uit dat bidden veel positieve effecten heeft op mensen. Vandaag vier oefeningen voor gebed aan de hand van het boek van Mike McHargue.

Een krap jaar geleden blogde ik over ‘4x over (profetisch) spreken’. Dit was naar aanleiding van een episode van The Liturgists podcast. Deze podcast is bijzonder populair heb ik geleerd en ook ik luister er met regelmaat naar. Michael Gungor en ‘Science Mike’ zetten daar iets moois neer al is het voor mij soms wat (te) postmodern. Lisa Gungor was onlangs te gast bij The BadChristian Podcast, een episode die ik van harte aanbeveel. Anyway, Mike McHargue (z’n echte naam) schreef onlangs een boek: ‘Finding God in the Waves: How I Lost My Fath and Found it Again Through Science‘. Ik heb het bijna uit en deel vandaag graag zijn inzichten over gebed.

Kleuter

Jaren terug hoorde ik een preek van een (zeer jonge) dominee over gebed. Hoe ons gebed soms ongemerkt ‘achterblijft’ bij ons niveau van volwassenheid. Nu bed ik met m’n kinderen voor het slapen gaan nog ‘Ik ga slapen, ik ben moe‘, maar voor mijzelf bid ik dat al vele jaren niet meer. Waarom niet? Omdat de bewoording wat ‘kinderachtig’ aandoet. En toch beschouw ik mezelf regelmatig als een kleuter als het aankomt op mijn persoonlijke gebedsleven en de gebeden voor en met mijn gezin. Ik heb het dan nog maar niet over de frequentie.

Twee kanttekeningen

In mijn hoofd komen direct onderwerpen naar boven die misschien later een eigen blog krijgen. Voor nu wil ik ze alleen kort noemen, vooral om te laten weten dat ik er niet simpelweg aan voorbij ga. Allereerst natuurlijk de vraag: hoe gaan we om met gebeden die niet verhoord worden? Check deel 1 en deel 2. Kunnen we als mensen middels gebed ‘invloed uitoefenen’ op wat er zich afspeelt op aarde? Verder heb ik een tot op heden onverklaarde aversie tegen het ‘georganiseerde gebed’. Het is een bijzondere relatie: enerzijds ervaar ik gezamenlijk en voor elkaar bidden als één van de krachtigste belevingen/uitingen van mijn christelijk geloof. Anderzijds heb ik weerstand tegen georganiseerd gebed dat als doel schaalvergroting lijkt te hebben. Zo van, meer bidden = meer effect. Oké, dat is dat.

Finding God in the Waves

Mike verkent in het betreffende hoofdstuk de betekenis en het nut van gebed. Het verwoord het als volgt in een axioma (grondwaarheid):

Prayer is at least a form of meditation that encourages the development of healthy brain tissue, lowers stress, and can connect us to God. Even if that is a comprehensive definition of prayer, the health and psychological benefits of prayer justify the discipline.

Zoals je ziet, Mike heeft een nogal wetenschappelijke kijk op zaken, maar dat had de titel van zijn boek je al doen vermoeden gok ik. Hij onderschrijft ook dat juist tijdens gebed je God heel dichtbij kan ervaren, inzichten krijgt en zelfs profetische woorden/beelden ontvangt. Gebed geeft hoop. Mike beschrijft in dit hoofdstuk nog veel meer voordelen van meditatie en gebed en stelt dat het verkrijgen van een routine erg belangrijk is. Hij komt met vier oefeningen die 1) gevalideerd zijn door wetenschappelijk onderzoek en 2) een sterk fundament hebben in de christelijke traditie.

1. Eenvoudig gebed: tegen God praten

Van de vier oefeningen is dit de meest eenvoudige. Je reflecteert op het idee dat God van je houdt en tijd met je wil doorbrengen. Je praat tot God zoals je met een goede vriend zou praten en vertelt God over je gevoelens, wensen, verlangens en angsten. Maar ook over je dromen en moeilijkheden. Je kan God vragen je te leiden in het maken van moeilijke beslissingen. Het belangrijke hier is dat je je richt op Gods liefde en hem daarvoor dankt; dat hij van je houdt, en van je familie, vrienden en gemeenschap. Je kan uitzoomen naar je stad, land, de wereld of hoe jij je Gods liefde ook maar verbeeldt. Dit alles door je hardop.

2. Eenvoudige meditatie: focus je op compassie

Contemplatieve meditatie, ofwel: beschouwende meditatie. In het christendom wordt met meditatie, een geestelijke oefening, veelal gedoeld op contemplatie, maar er is een verschil aldus Wikipedia.

“Hoewel contemplatie en meditatie nauw aan elkaar verwant zijn, is er een verschil: bij meditatie wordt vaak een onderwerp, iets of iemand in het midden van de aandacht geplaatst (objectgerichte meditatie), bij contemplatie probeert men zich meer ontvankelijk op te stellen en te verblijven bij het voorwerp van contemplatie om zich hierdoor te laten doordringen.” (bron)

Bij deze oefening ‘compassionate meditation’- vrij vertaald als meelevende meditatie – gaat het om ontspannen, je bewust worden en je richten op een mantra of een vredig/meelevend beeld. Jaja, hier wat het zweverig hè? Het komt dichtbij vormen van meditatie binnen het Boedhisme (Karuṇā). Maar laat je niet meteen afschrikken: ik zie het gewoon als in alle rust en ontspanning je richten op Gods goedheid. Ik heb afgelopen periode twee keer ‘gefloat’ en dat valt goed te combineren. Floaten kan bijvoorbeeld in Zwolle en is samen te vatten als: één uur alleen en naakt in een pikdonkere, doodstille ruimte drijven op (zeer zout) water. Een bijzondere ervaring op zich en te combineren met eenvoudige meditatie. Al is het niet eenvoudig zeker ik je ;-)

3. Contemplatief gebed: meditatie ontmoet gebed

Next level bidden/mediteren. Alleen zijn. Geen doel, geen inzicht om te verkrijgen, alleen de stilte in de aanwezigheid van God. Je richten op je ademhaling kan hierbij helpen: zie elke ademhaling als een gift die leven geeft waarvoor je geen enkele inspanning hoeft te leveren. Man, da’s moeilijk hoor. Mijn hoofd is bijna altijd volop bezig en als ik het geen richting geef – weet je nog: alleen zijn – dan vliegen m’n gedachten alle kanten op. De truc is je gedachten op te merken en je weer te richten op je ademhaling. Als je dit lukt, kan je je proberen te richten op Gods liefde of genade. Je gedachten daarop gericht houden kan je stimuleren door kleine, bewuste bewegingen of woorden. Tip bijvoorbeeld met je vingertoppen je duim aan of herhaal een mantra.

Mike stelt de lezer gerust door toe te geven dat deze vorm ‘centering prayer‘ lastiger is dan de contemplatieve meditatie. Maar wanneer je de moeilijkheid overwint is het een van de meest zekere manieren om Gods aanwezigheid te ervaren (zo leert onderzoek). Je voelt wel aan dat deze vorm van gebed/meditatie veel meer vraagt van je dan ’tegen God praten’. Voor mij is dit vooralsnog echt te moeilijk al proeven de voorzichtige meters van de eenvoudige meditatie in het zoute water wel naar meer. Wie weet.

4. Gebed met de bijbel: Lectio Divina

Ben je niet goed in hardop bidden en/of klinkt mediteren je veel te lastig of zweverig in de oren, dan kan je dit proberen. Doordat je gebed/meditatie gestructureerd is aan de hand van een bijbelvers vliegen je gedachten minder snel alle kanten op. In een leergroep van onze kerk heb ik hier in bescheiden mate kennis mee gemaakt. Je leest een bepaald bijbelvers langzaam en meerdere keren en je bidt. Selecteer niet meteen een te moeilijk vers, maar richt je bijvoorbeeld op een vers uit een evangelie of een psalm.

Bij de eerste keer lezen probeer je opmerkzaam te zijn voor woorden of frasen die ‘blijven steken’ (resoneren). Niet te moeilijk doen, het kan ook een recente gebeurtenis of gevoel zijn. Bij deze tweede keer lezen houd je bewust de eerdere woorden en frasen in gedachten. Wat voel je? Hoe verhoudt dit bijbelvers zich tot je levensomstandigheden op dat moment? Neem ook hier de tijd voor en schrijf op of bid zachtjes wat er in je leven is dat verband houdt met de tekst. Bij de derde en laatste keer lezen houd je het voorgaande in gedachten en probeer je te bedenken wat je gaat ondernemen in die betreffende situatie. Je kan jezelf de vraag stellen: Wat nodigt God mij uit te doen?

Resumé

Tja, wie had bij aanvang van deze blog gedacht dat ik hier nog eens een blog aan zou wijden. In een tijd waarin ‘mindfulness‘ erg populair hebben en we als christenen misschien wel daardoor de neiging hebben ons er tegen af te zetten. Ik doe dat in ieder geval wel. Maar ik probeer tegelijkertijd te leren van mensen om me heen: christenen die op heel andere manieren tot God bidden en ’tijd met Hem doorbrengen’ (huh?) of niet-christenen die zeer enthousiast zijn over verschillende meditatievormen.

Ben je dan een kleuter als je je beperkt tot het ’tegen God praten’? Nee, natuurlijk niet, maar het is goed je te beseffen dat gebed ook andere vormen kan aannemen. Vormen die de vraag of God gebeden wel verhoort in een heel ander licht doen plaatsen. Gebedsvormen waarin het niet gaat om wie het beste uit z’n woorden komt in een groepsgebed, maar om het ervaren van Gods aanwezigheid.

Voor mij is het een voorzichtig begin een de ontdekkingstocht naar een rijker, en ja misschien ook wel volwassener, gebedsleven.

Reactie

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Meer over Renco Schoemaker

Renco is ruim 35 jaar, man en vader van twee. Hij was eerder jeugdouderling in zijn gemeente in Zwolle. Hij mag graag fietsen, hardlopen, tv series kijken en bloggen. Luistert tot slot graag naar harde christelijke herrie.