Twee weken terug schreef ik een introductie op een blogserie over de hel. Allereerst een korte reflectie daarop: 1) mijn veronderstelling is dat er inderdaad een hel bestaat en 2) het zal vooral een theologische blogserie worden. O ja en 3) ik heb inderdaad gelinkt naar wel errug veel andere artikelen. Niet op geklikt? Geen probleem, ik hoop dat het alsnog goed te volgen was. Wel op geklikt? Top, wat verdere verdieping middels artikelen van geleerden kan geen kwaad. Vandaag staat de traditionele zienswijze op de hel centraal; een zienswijze waarin mensen die in de hel verblijven bewust, eeuwigdurende helse pijn te verduren hebben. Ofwel: eternal conscious torment (ECT).
Variatie in zonde
Denny Burk schrijft in dit hoofdstuk in het boekje ‘Four Views on Hell‘ over zonde, en de variatie daarbinnen. Hij beargumenteert dat de ‘mate van zonde’ af te leiden is van de persoon waartegen gezondigd wordt en zegt daar zelf over dat dit het fundament is van zijn essay. Daarmee sorteert hij voor op de kritiek die de traditionele zienswijze vaak te verduren krijgt: hoe kan een bewuste, eeuwigdurende helse pijniging rechtvaardig zijn voor zonden die je tijdens je (relatief korte) bestaan hier op aarde hebt begaan? God ís toch liefde, naast dat hij rechtvaardig is? Denny zegt daar zelf kort wat over in onderstaand (promo)filmpje.
Er bestaat echter geen onbalans als we de zonde tegen God om voornoemde reden bezien als een zonde tegen een almachtige, heilige en oneindige God. De zwaarte van de zonde meten we dus af aan de persoon (of godheid) waartegen gezondigd wordt. Zondigen tegen de oneindige God rechtvaardigt een oneindige bestraffing in de hel. Op de eerder genoemde blog Rethinking Hell wordt nader (tegen)ingegaan op deze argumentatie.
Tegengas
Volgens Nederlander Herman Bavinck zijn argumenten tegen de traditionele zienswijze terug te herleiden tot een kleine lijst (zijn magnum opus vind je hier):
- eeuwigdurende pijniging spreekt Gods goedheid, liefde en compassie tegen, en maakt hem een tiran;
- eeuwigdurende pijniging is geen proportionele bestraffing voor de begane zonde;
- eeuwigdurende pijniging is puur bestraffend en op geen enkele manier genezend of herstellend.
Gevoelsmatig hebben we, denk ik, in meer of mindere mate wel eens geworsteld met 1 en 2. Ik wel tenminste. Met 3 wat minder. Maar ook over 3 later meer (in een volgende blog).
Drie kenmerken
Denny Burke vervolgt zijn hoofdstuk met een Bijbelse onderbouwing van zijn zienswijze. De structuur die hij daarin in aanbrengt ziet er als volgt uit. De mensen die bij overlijden hun zonden niet hebben beleden en Jezus aan hebben genomen als verlosser (de ‘damned’ of ‘unrepentant’) verkeren in een (helse) staat met drie kenmerken: 1) uiteindelijke scheiding, 2) niet-eindigende ervaring en 3) rechtvaardige vergelding. De oplettende lezer merkt hier het verschil op met de eerder (kort) beschreven andere zienswijzen: het universalisme vecht vooral punt 1 en 3 aan terwijl het annihilationisme vooral punt 2 en 3 aanvecht.
Bijbelteksten
Uiteraard zijn in het hoofdstuk vele Bijbelteksten te vinden als onderbouwing voor de traditionele zienswijze. De auteur licht per kerntekst toe waar en hoe bovenstaande drie kenmerken daarin terugkomen. Ik zal hier niet al die teksten inhoudelijk langs gaan, dat duurt veel te lang (lees het boek zou ik zeggen ;-) Voor de leesbaarheid citeer ik eens de Bijbel in Gewone Taal (BGT).
Jesaja 66: 22-2422 De Heer zegt tegen zijn volk: ‘Ik zal een nieuwe hemel en een nieuwe aarde maken. Die zullen altijd blijven bestaan. En ook jullie en jullie nakomelingen zullen altijd blijven bestaan. 23 Bij elke nieuwe maan en op elke sabbat zullen alle mensen naar mijn tempel komen. En daar zullen ze allemaal voor mij knielen. 24 En als ze Jeruzalem weer verlaten, zullen ze de dode lichamen zien van de mensen die zich tegen mij verzet hebben. Die mensen zullen voor altijd branden in het vuur. De wormen zullen voor altijd over hun lichamen kruipen. Het zal voor iedereen afschuwelijk zijn om dat te zien. ’
Daniël 12: 2-32 Veel van de mensen die al gestorven zijn, zullen weer gaan leven. Sommigen zullen dan voor altijd leven met God. Maar anderen zullen voor altijd gehaat worden, en hun leven zal verschrikkelijk zijn. 3 Dan zijn de wijze mensen als een licht voor het volk, ze leren mensen om het goede te doen. Ze zullen schitteren als sterren aan de hemel.
Mattheüs 18: 6-96 Maar iemand die een gelovige weghaalt bij God, krijgt een zware straf. Het zou beter voor hem zijn als hij met een zware steen om zijn nek verdronken was, diep in de zee. 7 Mensen zullen proberen om gelovigen weg te halen bij God. Die dingen moeten gebeuren. Maar wat een ramp zal het zijn voor wie dat doet! En wat een ramp zal het zijn voor de wereld, als dat gebeurt!’
Mattheüs 25: 31-4641 Daarna zal de Mensenzoon tegen de mensen aan zijn linkerkant zeggen: ‘Jullie zullen worden gestraft. Ga weg, naar het eeuwige vuur dat bedoeld is voor de duivel en zijn dienaren. 42 Want toen ik honger had, gaven jullie mij niet te eten. Toen ik dorst had, gaven jullie mij niet te drinken. 43 Toen ik een vreemdeling was, namen jullie mij niet in huis. Toen ik naakt was, gaven jullie mij geen kleren. Toen ik ziek was en toen ik gevangen was, hebben jullie mij niet opgezocht.’ 44 Dan zullen ook die mensen zeggen: ‘Maar Heer, wanneer is dat gebeurd? Wanneer had u honger en gaven we u niet te eten? Wanneer had u dorst en gaven we u niet te drinken? Wanneer was u een vreemdeling en namen wij u niet in huis? Wanneer was u naakt en gaven we u geen kleren? Wanneer was u ziek of gevangen, en hebben wij niet voor u gezorgd? ’ 45 Dan zal de Mensenzoon tegen hen zeggen: ‘Luister goed naar mijn woorden: Elke keer dat jullie niets deden voor één van de gelovigen die hier naast mij staan, deed je niets voor mij.’ 46 Die mensen krijgen de eeuwige straf. Maar de goede mensen krijgen het eeuwige leven.’
Marcus 9: 42-4842 Jezus zei: ‘Iemand die een gelovige weghaalt bij God, krijgt een zware straf. Het zou beter voor hem zijn als hij met een zware steen om zijn nek in zee gegooid was. 43-44 Stel dat je hand iets slechts doet, iets dat jou weghaalt bij God. Hak je hand dan af. Beter met één hand naar het eeuwige leven, dan met twee handen naar de hel, waar het vuur nooit uitgaat. 45-46 Stel dat je voet iets slechts doet, iets dat jou weghaalt bij God. Hak je voet dan af. Beter met één voet naar het eeuwige leven, dan met twee voeten naar de hel. 47 Stel dat je oog iets slechts ziet, iets dat jou weghaalt bij God. Ruk je oog dan uit. Beter met één oog naar Gods nieuwe wereld, dan met twee ogen naar de hel. 48 Want daar brandt een vuur dat nooit uitgaat, en daar blijven de wormen maar aan je vreten.’ 49 Jezus zei verder: ‘Iedereen wordt getest om te zien of zijn geloof zuiver is. Het moet zo zuiver zijn als zout.
2 Tessalonicenzen 1: 6-106 God straft en beloont mensen op een eerlijke manier. Hij zal jullie onderdrukkers straffen. 7 En hij zal jullie, die nu onderdrukt worden, samen met mij bevrijden uit alle moeilijkheden. Dat zal gebeuren op de dag dat de Heer Jezus terugkomt uit de hemel. Hij komt met zijn leger van engelen, 8 en met een groot vuur. Dan zal hij de mensen straffen die God niet kennen en het goede nieuws over onze Heer Jezus niet willen geloven. 9 Die mensen worden gestraft met eeuwige pijn, ver weg van de Heer en zijn grote macht.
Judas 1: 6-76-7 Denk ook aan de engelen die ongehoorzaam werden. Ze verlieten de hemel, en hadden seks met mensen. God heeft die engelen voorgoed opgesloten in het land van de dood. Daar zullen ze blijven tot de dag dat God zal rechtspreken. Ten slotte heb ik nog een voorbeeld om jullie te waarschuwen. Jullie weten wat er gebeurd is met de inwoners van Sodom, Gomorra en de steden daaromheen. De inwoners van die steden hadden ook verboden seks. Daarom zijn hun steden verwoest met een vuur dat eeuwig brandt. 8 Die mensen bij jullie in de kerk doen dezelfde slechte dingen. Ze hebben verboden seks. Ze vinden dat ze de Heer niet hoeven te gehoorzamen. En ze beledigen engelen. Ze zeggen: ‘Wij mogen dat doen, want wij hebben bijzondere dromen.’
Judas 1: 12-1312 Door het gedrag van die mensen worden de christelijke maaltijden iets belachelijks. Die mensen schamen zich nergens voor. Ze gieten zich vol met wijn, en zorgen alleen voor zichzelf. Je hebt niets aan hen! Ze lijken op wolken die voorbijwaaien zonder regen voor de aarde te geven. Ze lijken op bomen die in de oogsttijd geen vruchten geven. Ze lijken op bomen die uit de grond getrokken zijn, en helemaal dood zijn. 13 Die mensen laten overal sporen achter van hun slechte gedrag, zoals de wilde golven van de zee hun vuil op het strand achterlaten. Ze hebben een slechte invloed op anderen. Ze zullen worden gestraft.
Openbaring 14: 9-119-11 Na die engelen kwam er een derde engel. Die engel riep met luide stem: ‘Iedereen die het beest en zijn beeld vereert, zal gestraft worden. Ook iedereen die het teken van het beest op zijn voorhoofd of hand heeft, wordt gestraft. Al die mensen zullen te maken krijgen met de vreselijke woede van God. God zal hen laten lijden in de zee van vuur en giftig gas. En het lam en de engelen zullen toekijken. Het vuur waarmee die mensen gestraft worden, zal altijd blijven branden, dag en nacht. Ze zullen nooit rust hebben.
Openbaring 20: 10, 14 - 1510 Dan zal de duivel die hen verleidde, in de zee van vuur en giftig gas gegooid worden. En daar zal hij samen met het beest en de valse profeet voor eeuwig lijden. […] 14-15 Iedereen die niet met zijn naam in dat boek stond, werd in de zee van vuur gegooid. Die vuurzee wordt ‘de tweede dood’ genoemd. Ook de dood en het land van de dood verdwenen daarin.
Overtuigend (?)
Tja, en waar staan we dan? Dit is de zienswijze op de hel die ik (veelal impliciet) geleerd heb gekregen. Geïndoctrineerd, zo je wil. Bovenstaande Bijbelteksten zijn ‘at face value‘ behoorlijk overtuigend, alhoewel ze de spanning die ik ervaar tussen Gods liefde en goedheid enerzijds, en Gods toorn en rechtvaardigheid anderzijds niet wegnemen. Naar Denny Burke zegt dit iets over mijn godsbeeld. Nu twijfel ik niet aan Gods almacht. Eerder schreef ik al eens over de ogenschijnlijke spanning tussen barmhartigheid en rechtvaardigheid. Kortom: het knaagt nog steeds.
De bal ligt bij de mensen die menen dat een andere zienswijze te verenigen is met (oa) bovenstaande 10 bijbelteksten. Daarom volgende week een blog waarin de drie andere auteurs van het boek ‘Four Views on Hell’ tegen deze zienswijze ten strijde trekken. Stay tuned!
Geef een reactie