Skip to main content

Hebben versus bezitten

In ons leven bezitten we dingen, maar we ‘hebben’ ook dingen. Wanneer bezit je nu iets en wanneer heb je het? En wat als je het niet meer bezit/hebt?

We gebruiken de termen hebben en bezitten veelal door elkaar omdat hun betekenis dicht bij elkaar ligt. De Van Dale geeft als eerste betekenis bij hebben: bezitten. Toch is er nuance aan te brengen hier. Met een aantal (flauwe) voorbeelden licht ik graag toe dat we in sommige situaties toch echt voorkeur hebben. Neem de volgende uitspraken:

  • Ik bezit een goede gezondheid
  • Ik ben een grootgrondhebber
  • Ik bezit een mooie vrouw
  • Ik heb een mooie jacht

Bezit

Voor mijzelf geldt dat ik in bezitten iets vind doorklinken van ‘zelf verworven’. Daarom kan je dit niet zeggen over andere personen; je hebt namelijk niet door je eigen inspanning het bezit verworven over iemand anders (ik realiseer me dat in de tijd van de slavernij deze redenering waarschijnlijk wel op ging). Ook je goede gezondheid heb je niet zelf verworven, al kan je je natuurlijk wel inzetten deze zo lang en goed mogelijk te behouden. Als je daarentegen erg hard hebt moeten werken voor iets, dan lijkt het woord ‘hebben’ tekort te schieten. Iets dat ik geprobeerd heb aan te tonen met mijn falende voorbeelden over grond en een jacht. Je baan: heb je die of bezit je die? Helemaal in de huidige (onzekere) tijden hoor je zelden iemand zeggen dat ie een goede baan bezit, al zal hij/zij die misschien wel verworven hebben door eigen inspanning. Het zit hem er in dat er iemand anders beslist over het feit of je wel of geen baan hebt; je werkgever. Bezit is volledig toegeëigend, helemaal onder controle. Iets dat je hebt niet. Daarom heb je een baan en bezit je er geen.

Onderscheid

Het lijkt dus alsof we bewust of onbewust een onderscheid maken tussen dingen in ons leven die we ‘hebben’ – hetzij gegeven door anderen, hetzij door toevalligheden zo je wil, maar niet volledig onder onze controle – en dingen die we ‘bezitten’ – hetzij door hier veel inspanning voor te hebben geleverd, hetzij door inspanning van onze (groot)ouders, maar in ieder geval volledig onder onze controle.

Inspannen -> bezit

Een belangrijk onderscheid is het volgende: bij bezit kan je je beroepen op je inspanning, bij hebben niet. Indien je bezit je wordt ontnomen door omstandigheden kunnen mensen dit ervaren als helemaal terug naar af. Alles kwijt: een gat/gemis. Immers, al je inspanningen hebben geleid tot bezit. Het bezit is de beloning op al die inspanningen. Indien het bezit wegvalt, zijn alle inspanningen nutteloos gebleken. Als iemand een dure auto koopt hoor je regelmatig: “hij heeft dr ook altijd hard voor gewerkt.” Die inspanning rechtvaardigt dus kennelijk een beloning in bijvoorbeeld de vorm van een auto.

Ontvangen -> hebben

Bij hebben speelt dit niet. Uiteraard kan iemand ook hier helemaal kapot zijn van hetgeen hem/haar overkomt, maar je kunt moeilijk stellen dat al je gezondheidsinspanningen overbodig zijn geweest*. De één heeft het, de ander niet. Zonder dat daar ook maar enige vorm van systematiek in te bespeuren valt. We weten allemaal: je kan op het ene moment kerngezond zijn, op het andere moment doodziek. Die broosheid is tot op zekere hoogte bij ons allemaal bekend. Daarom zal iemand zich ook niet snel beroepen op zijn gezondheid. Maar beroepen op bezit….daarvan zijn voorbeelden te over.

Wijsheid

Maar wat zegt de Bijbel over dit alles? In Prediker 3:13 lezen we dat we ons ten goede mogen doen aan hetgeen we door (moeizame) inspanning verworven hebben, dit is een geschenk van God. Voor mij zit er een tegenstelling in dit stukje: we hebben het bezit zelf (al dan niet moeizaam) verworven, maar het moment dat we daar van genieten is een geschenk van God. Zonder God zouden we dus niet in staat zijn hier van te genieten. Dat genieten bezitten we dus kennelijk niet, dat hebben we (gekregen). Dan is de inspanning ook nogal risicovol dunkt me. Inspanningen -> bezit. Maar bezit zonder genieten is niet echt een beloning voor de inspanning. Juist het genieten van het bezit motiveert tot de inspanning. Dus kennelijk ontvangen we bij bezit, waarover we zo graag denken dat we het helemaal zelf verworven hebben, alsnog iets: het gevoel om er van te genieten (duurt vaak kort hè?). En dat ontvangen we zonder dat hier een inspanning tegenover hoeft/kan (te) staan. Tenenkrommend? Je zou je in ieder geval kunnen afvragen of je je zoveel zou moeten inspannen voor bezit met het risico dat je de beloning, het genieten ervan, niet, of in te geringe mate, ontvangt. Kan je weer opnieuw…

Oplossing?

Ik denk dat genieten van bezit goed is (een geschenk van God), mits het genieten en/of het bezit zelf geen doel op zich wordt. Maar je beroepen op bezit leidt tot niets zinvols. De makkelijkste oplossing voor deze valkuil, waar we allemaal wel eens in stappen, is: zie niets als bezit. Indien we alles dat we bezitten zien als iets dat we hebben (niet ondankbaar overigens, want zo klinkt dat al snel), dan zullen we ons er nooit op beroepen. We koppelen geen inspanningen aan iets dat we hebben dus als het ons ontnomen wordt, zijn we gewoon weer terug in de situatie waarin we het niet hadden. Geen gevoelens over zinloze inspanningen of wat dan ook. Maar nog veel belangrijker: we gaan ons niet teveel hechten aan bezit. Immers, dat hebben we niet meer.

Alles is ons gegeven: we hebben het, maar bezitten het niet. Als je er zo even bij stil staat: een veelbetekenend onderscheid.
(Genade, ook zoiets dat je ontvangt, zonder dat je je hier voor kunt inspannen).

En dan de nabrander :)

Spreuken 14:20
Een arm mens wordt zelfs door zijn vriend gehaat,
wie rijk is heeft veel vrienden.

*Let op: ik heb het hier over ziektes/aandoeningen die iemand krijgt zonder dat deze voorkomen hadden kunnen worden met een gezondere levensstijl. Deze redenering gaat niet op bij ziektes als gevolg van een ongezonde levensstijl.

Photo Credit: phalinn via Compfight cc

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Meer over Renco Schoemaker

Renco is ruim 35 jaar, man en vader van twee. Hij was eerder jeugdouderling in zijn gemeente in Zwolle. Hij mag graag fietsen, hardlopen, tv series kijken en bloggen. Luistert tot slot graag naar harde christelijke herrie.