Helse zomer 6: universalisme

Vorige week heb ik de kritiek behandeld op de anders-dan-traditionele zienswijze op de hel genaamd: annihilationisme. Vandaag de beurt aan het universalisme; een uiteenzetting. Volgende blog behandelt de kritiek op deze zienswijze. Voor het schrijven van deze blog las ik vanzelfsprekend het hoofdstuk uit het boek ‘Four Views on Hell’, maar ook het boek Love Wins van Rob Bell en het boek Erasing Hell dat Fancis Chan en Preston Sprinkle schreven als reactie op het boek Love Wins. Binnen deze blog beperk ik mij tot Four Views on Hell. Lees verder en ontdek in hoeverre het verhaal van universele verlossing jou aanspreekt.

Christelijk universalisme

Onder de blog over het annihilationisme werd ik door lezer Marcel getipt op dit ‘filmpje’ (van 1,5u). Daar zet spreker John Crowder veel dingen op rij, maar gaat hij eveneens voorbij aan veel nuances die, naar mijn bescheiden mening, beter aan bod komen in deze (te) uitgebreide blogserie over de hel. Crowder maakt het onderscheid tussen universalisme en christelijk universalisme. Zonder dat ik me gehinderd voel door een compleet gebrek aan achtergrondkennis over dit onderscheid, lijkt het mij nogal paradoxaal. Als God iedereen redt, ook wel Alverzoening, dan toch zeker niet alleen de mensen die zichzelf christen noemen? Hoe dan ook, in deze blogs ga ik uit van de volgende omschrijving: God zal uiteindelijk alle mensen met zichzelf verzoenen in Jezus.

‘Proof texting’

Auteur Robin Parry beargumenteert allereerst dat voor elke (Protestantse) zienswijze Bijbelteksten de vinden zijn, vooral om aan te tonen dat óók voor universalisme teksten aan te dragen zijn (het is namelijk een minderheidspositie). Hij onderkent daarmee dat ‘alleen’ wat Bijbelteksten aandragen voor je zienswijze onvoldoende overtuigend zal zijn. In andere woorden, met ‘proof texting’ kom je er niet. Voor wie het handig vindt, hieronder zijn opsomming:

• Traditionele zienswijze: Mattheus 25:45; 2 Tessalonicenzen 1:6-9; Openbaring 14:11, Openbaring 20:10-15
• Annihilationisme: Mattheus 7:13; Johannes 3:16; Romeinen 6:23; Hebreeën 10:39
• Universalisme: Romeinen 5:18; Romein 11: 32; 1 Korintiërs 15:22; Filippenzen 2:11; Kolossenzen 1:20

Het grote verhaal

Parry richt zich in zowel zijn kritiek op de andere zienswijze als in de onderbouwing van het universalisme op wat ik maar noem ‘het grote verhaal’, of de rode lijn. Van schepping, zondeval naar de menswording, dood en opstanding van Jezus en zijn hemelvaart. Als de schepping van, door en voor God is (Romeinen 11:36) dan is God de oorsprong en de bestemming van de gehele schepping. Echter, alle mensen komen tekort om de glorie van God te ontvangen (Romeinen 3:23). God’s heiligheid tolereert geen zonde en daarom ‘verdienen’ we een bestraffing. Hij houdt van de zondaar, maar niet van de zonde. Daarom verlost hij ons in Jezus van deze zonde zodat verzoening mogelijk wordt (is). Parry stelt een aantal vragen:

• Als de bestemming van de schepping God zelf is, en zijn heiligheid verdraagt geen zonde, zal hij het dan toestaan dat zonde dit doel in de weg staat?
• Als Jezus aan het kruis gestorven is om de zonde van de wereld op zich te nemen, heeft hij dan daarmee de meeste zonde op zich genomen, of alle zonde?
• Als God’s genade overvloedig is (Romeinen 5:20), zal zijn genade dan onvoldoende zijn voor alle zonde?

Hij legt daarmee de bal terug bij de lezer: denk jij ook niet dat het enige ‘goede’ (passende) einde op dit alles is dat God uiteindelijk alles en iedereen met zich verzoent in Jezus? Nou, dat werpt op z’n minst de vraag op: maakt het dan nog wel uit wat ik hier op aarde uitvreet?

Het oordeel

Om maar direct duidelijk te zijn: universalisten geloven wel degelijk dat het uitmaakt wat je doet hier op aarde. Je herinnert je nog de titel van het boek? Fout Views on Hell. Binnen het universalisme wordt de hel erkent, evenals het oordeel van God. Dit oordeel heeft een aspect van vergelding; iemands wordt gestraft omdat hij/zij dit verdient. Maar het doel van God’s rechtvaardigheid voor zijn schepping is niet bestraffing, maar verlossing en redding. Een ander aspect van God’s oordeel moet dus wel ‘herstelling’ zijn.

Er zijn talloze teksten in bijvoorbeeld het boek Jeremia die spreken over God’s oordeel, gevolgd door herstel. Parry projecteert deze aspecten ook op de hel. Verdoeming in de hel kan, gezien bovenstaande, niet uitsluitend een vergelding zijn voor iemands zonde. Er moet ook een aspect van herstel in zitten. Dus ‘Abandon Hope All Ye Who Enter Here’ uit Inferno van Dante gaat dus niet op. Verlossing na verdoeming als gevolg van God’s oordeel wordt daarmee een noodzakelijke optie (‘post-condemnation salvation’).

Dood niet definitief

Universalisten hebben een probleem, zo schrijft Parry, als ze verlossing na de dood niet als optie zien. Hij ervaart duidelijk de bewijslast (‘burden of proof’) voor dit standpunt dat door velen als on-Bijbels wordt bestempeld. Parry geeft aan dat er geen Bijbelteksten zijn die direct spreken over wel of geen verlossing na de dood (hij ziet in het veel aangehaalde Hebreeën 9:27 eveneens geen uitsluitsel). Wederom stelt Parry in plaats daarvan een heel aantal vragen om de bal daarmee terug te leggen. Waarom zou de dood verlossing onmogelijk maken? Houdt God dan ineens niet meer van mensen? Wil God niet langer dat mensen zich afkeren van zonde? Hoe is dit te rijmen met de God die zijn schapen blijft zoeken, net zo lang tot hij ze vindt (Lucas 15:4)?

Parry biedt het verlossing na de dood aan als aannemelijk antwoord op al deze vragen. Immers, indien de Bijbel zowel leert dat alle mensen worden verlost én dat sommigen naar de hel zullen gaan –  en Parry leest beide in de Bijbel – dan is de naar zijn mening enige logische conclusie dat de mensen in de hel uiteindelijk ook verlost zullen worden.

Tenslotte

In het hoofdstuk gaat Parry verder nog in op een aantal Bijbelteksten die de leer van universalisme en verlossing na de hel onmogelijk lijken te maken. Ten dele heb ik die al behandeld, of behandel ik ze in de volgende blog. Voor wie alvast vooruit leest: Marcus 9: 42-50, Mattheus 25: 31-46; 2 Tessalonicenzen 1: 5-10; Openbaring 14: 9-11 en 20: 10-15. Als afsluiter adresseert ook Parry het concept van de vrije wil. Immers, verlost God mensen binnen het universalisme geen mensen tegen hun wil? Zoals al eerder genoemd hoop ik later nog eens een aparte blog te wijden aan het onderwerp de vrije wil, en ook het calvinisme – arminianisme dat hier sterk mee samenhangt. Overigens kan ik in deze context het filmpje van John Crowder aanraden. Direct in het begin legt hij het verschil goed uit (en hij doet een nobele poging de twee met elkaar de verenigen).

Nou, de helse hitte is grotendeels voorbij buiten. Hierop de geloofsvoer gaan we nog even door. Over twee weken mogen de andere drie auteurs gaten schieten in het universalisme (dat toch zeker een stuk beter uit te spreken is dan annihilationisme).